ماهیچه اسکلتی

ماهیچه های اسکلتی ( به انگلیسی: Skeletal muscle یا muscle ) یا مخطّط گروهی از عضلات بدن هستند که اصطلاحاً حرکات ارادی را انجام می دهند. ( اما حرکت غیر ارادی هم دارند. مانند دیافراگم ) . ماهیچه های اسکلتی از هزاران تار ماهیچه ای انقباض پذیر تشکیل شده است که به صورت موازی در کنار یکدیگر قرار گرفته و توسط غلافی از بافت همبند احاطه شده است. این ماهیچه ها رنگی قرمز دارند و شکلی استوانه ای دارند و تماماً چند هسته ای هستند. این عضلات حدود دو سوم وزن بدن را تشکیل می دهند. [ ۱]
این ماهیچه ها حاوی ۷۰٪ آب ، ۲۰٪ پروتئین ۵٪ کربوهیدرات ( به شکل گلیکوژن ) ، چربی ها و نمک ها هستند. بافت ماهیچه های اسکلتی از سلول های بزرگی ( با طولی حدود ۱ الی 40 میلی متر و قطر ۱۰ الی ۸۰ میکرون ) تشکیل شده است. سلول های ماهیچه های اسکلتی چند هسته یاخته ای هستند. غشا سلولی فیبر ماهیچه ای سارکولما نام دارد.
تماس عصبی ماهیچه ای ( به انگلیسی: Neuromuscular junction ) ناحیه ای است که هر صفحه انتهایی منشعب از نورون حرکتی تحتانی با قسمتی از غشاء یک فیبر عضله اسکلتی ارتباط سیناپسی ایجاد می کند. نورون های حرکتی آلفا که در ایجاد واحدهای حرکتی شرکت می کنند، دستور نهایی را از دستگاه عصبی مرکزی جهت ایجاد انقباض عضلانی صادر می کنند. نورون های حرکتی تحتانی در انتهای مسیر خود که به عضلات اسکلتی ختم می شوند، منشعب شده و با ایجاد صفحات انتهایی در مجاورت فیبرهای عضلانی، پیام های عصبی را به عضلات بدن جهت عمل حرکتی منتقل می کنند. آزاد شدن استیل کولین از انتهای عصب با تحریک گیرنده های نیکوتینی عضله موجب ورود کلسیم به داخل سارکولما و انقباض فیبرهای عضلانی می شود.
با رسیدن پیام عصبی به سلول عضلانی یا همان سارکوپلاسم ( به انگلیسی: sarcoplasm ) و غیر متعادل کردن غشای آن، سارکو لما ( به انگلیسی: sarcolemma ) از نظر بار الکتریکی این عدم تعادل از طریق فرو رفتگی هایی به نام لوله تی ( به انگلیسی:t tubule ) با افزایش آزاد شدن یون های کلسیم از شبکه سارکوپلاسمی ( به انگلیسی: Sarcoplasmic reticulum ) درون سارکوپلاسم به درون تارچه یا میو فیبریل های عضلانی تعداد بیشتری از این یون ها به درون فضای ساکرومر در درون میوفیبریل می روند که در آنجا به پروتئین های تروپونین ( به انگلیسی: troponin ) که بر روی رشته های تروپومایوسین ( به انگلیسی: tropomyosin ) که خود بر روی رشته های پروتئینی اکتین ( به انگلیسی: actin ) قرار دارند چسبیده و پس از واکنش با آن ها منجر به حرکت کردن آن ها از سر جایشان می شوند که این حرکت منجر به آزاد شدن محل اتصال رشته های پروتئینی میوزین ( به انگلیسی: myosin ) به اکتین می شود. پس از آزاد شدن محل اتصال زائده های موی شکلی ( به انگلیسی: bulbous head ) که بر روی رشته های پروتئینی مایوسین وجود دارند به درون محل های اتصال روی رشته های پروتئینی اکتین فرو رفته و اتصالی به نام پل متقاطع ( به انگلیسی:cross bridge ) را تشکیل می دهند. این حرکت منجر به آزاد شدن فسفاتهایی که بر روی زائده های مایوسین قرار داشته اند می شوند، با آزاد شدن فسفات ها آدنوزین دی فسفات ( ADP ) هایی که تاکنون در سر این زائده ها ذخیره شده بودند واکنش داده و انرژی مورد نیاز برای حرکت این زائده ها را در یک جهت و به میزان ۴۵ درجه را فراهم می آورند با حرکت این زائده ها رشته های اکتینی که به این زائده ها ی مایوسینی متصل هستند نیز حرکت می کنند. با حرکت رشته های اکتینی و با کوتاه شدن نوار اچ ( به انگلیسی: H band ) عضله منقبض می شود این زنجیره از فرایندها تا حدی تکرار می شود که عضله به میزان انقباض لازم برسد. پس از هر حرکت یک آدنوزین تری فسفات ( ATP ) جدید به سوی سر زائده های مایوسینی آمده و در همین هنگام این زائده ها از رشتهٔ اکتین جدا می شوند. آدنوزین تری فسفات در سر زائده های مایوسینی توسط آنزیم ای تی پاز ( به انگلیسی: atpase ) به آدنوزین دی فسفات و یک فسفر ( Pi ) تجزیه می شود، اکنون زائده های مایوسینی آماده برای انقباض بعدی عضلانی می باشند. پس از پایان یافتن هر انقباض یون های کلسیم به رتیکولوم های ساکروپلاسمیک ( به انگلیسی: Sarcoplasmic reticulum ) ای در خارج از میوفیبریل که از آن ها به هنگام رسیدن پیام عصبی آزاد شده بودند باز می گردند.