مالیات غیرمستقیم

مالیات غیرمستقیم توسط یک واسطه ( مثلا مغازه خرده فروشی ) از اشخاص ( مثلا مصرف کننده ) که مالیات مذکور را به صورت بخشی از قیمت کالای خریداری شده پرداخته اند، جمع آوری می شود. سپس این واسطه اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم کرده و عواید مالیاتی را همراه با اظهارنامه خود به دولت می فرستد. به این معنا، مالیات غیرمستقیم در مقابل مالیات مستقیم قرار می گیرد که در آن مالیات مستقیما توسط دولت از اشخاص ( حقیقی یا حقوقی ) جمع آوری می شود.
مالیات غیرمستقیم بخش چشمگیری از کل درآمد مالیاتی دولت ها را تشکیل می دهد. داده های منتشرشده از سوی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نشان می دهد که سهم متوسط مالیات غیرمستقیم از کل درآمد مالیاتی تمام کشورهای عضو در سال ۲۰۱۸، ۳۲/۷٪ با انحراف معیار ۷/۹٪ بوده است. شیلی با ۵۳/۲٪ بالاترین سهم و ایالات متحده آمریکا با ۱۷/۶٪ پایین ترین سهم را داشتند. روند کلی نرخ مالیات مستقیم و غیرمستقیم در کل درآمد مالیاتی طی دهه های اخیر در کشورهای توسعه یافته نشان دهنده افزایش سهم مالیات مستقیم از کل درآمد مالیاتی است. هرچند این روند در کشورهای در حال توسعه نیز مشاهده می شود اما این روند در این کشورها نسبت به کشورهای توسعه یافته کمتر است.
مالیات غیرمستقیم چندین کاربرد دارد که مهم ترین آنها بالا بردن درآمد دولت است. مالیات فروش و مالیات بر ارزش افزوده نقش مهمی در این زمینه دارند و استفاده از مالیات بر ارزش افزوده در سراسر جهان رایج تر است. تفاوت میان این دو مالیات این است که مالیات فروش توسط خریدار در لحظه خرید کالا یا خدمات نهایی پرداخت می شود در حالی که مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی چندمرحله ای بر کالاها و خدمات است که جزء به جزء در هر مرحله از تولید و توزیع کالاها خدمات، نسبت به ارزشی که توسط هر واحد مالیات پرداز به آن کالا یا خدمت اضافه شده، جمع آوری می شود.
مالیات غیرمستقیم علاوه بر بالا بردن درآمد دولت، در قالب تعرفه و عوارض واردات نیز وضع می شود که در تنظیم مقدار واردات و صادراتی که به داخل و خارج کشور می رود نقش دارد. در مورد واردات، دولت با وضع تعرفه از تولیدکنندگان داخلی در مقابل تولیدکنندگان خارجی حفاظت می کند زیرا ممکن است تولیدکنندگان خارجی، هزینه های تولید پایین تری داشته باشند و بتوانند کالاها و خدمات خود را به قیمت های پایین تری بفروشند و به این شکل تولیدکنندگان داخلی را از بازار حذف کنند. پس از وضع تعرفه، کالاهای وارداتی برای خریداران داخلی گران تر می شود و به این ترتیب تولیدکنندگان داخلی منتفع می شوند.