مالی جمهوری

مالی، جمهوری (Mali, Republic of)
برج BCEAO در باماکو
برج BCEAO در باماکو
موقعیت. جمهوری مالی در افریقای غربی و در حاشیۀ جنوبی صحرای بزرگ افریقا قرار دارد. این کشور از شمال شرقی به الجزایر، از شرق و جنوب شرقی به نیجر و بورکینا فاسو، از جنوب به ساحل عاج، از جنوب غربی به گینه، و از غرب به سنگال و موریتانی محدود می شود. حدود ۱,۲۴۸,۵۷۵ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن شهر باماکو۱ است.سیمای طبیعی. کشور مالی سرزمینی هموار و تقریباً مسطح است و از دو بخش متمایز شمالی و جنوبی تشکیل شده است. بخش شمالی کشور، در حاشیۀ جنوبی صحرای بزرگ افریقا، بسیار گرم و خشک و بی باران است و شب های سردی دارد. خشک سالی های اخیر رفته رفته بر وسعت این بخش افزوده است و نواحی مرکزی کشور را نیز تهدید می کند. بخش جنوبی کشور مالی علفزار مرطوبی است که بیشترین شهرها و جمعیت کشور را در خود جای داده است و رودخانه های نیجر و سنگال۲ و ریزابه هایشان آن را مشروب می کنند. اراضی این بخش پستی و بلندی ها و باتلاق هایی دارد و بلندترین نقطۀ کشور مالی با نام کوه هومبوری توندو۳ با ارتفاع ۱,۱۵۵ متر، در آن واقع است. زمین های مزروعی کشور مالی که کمتر از یک پنجاهم مساحت کل کشور را شامل می شود، در جنوبی ترین بخش آن قرار دارد و نواحی شمالی آن پوشیده از علفزار ها و جنگل های پراکندۀ درختان ماهون و انجیر هندی و نخلستان ها و خارزارهایی است که به بیابان های مرکزی و در انتها به صحرا منتهی می شود. حیات وحش مالی عمدتاً در بخش جنوبی و مرکزی متمرکز است و پارک ملی بوکله۴ دوبائوله منطقۀ حفاظت شده ای برای نگهداری جانورانی چون شیر، بز کوهی، کفتار، شغال و بسیاری از موجودات کوچک تر است. کشور مالی به نُه بخش یا منطقۀ اداری تقسیم می شود و مهم ترین شهرهای آن عبارت اند از باماکو، سیکاسو۵، سگو۶، موپتی۷، کولیکورو۸، و کِیز۹. اقلیم بخش جنوبی و غربی کشور مالی بسیار گرم و نسبتاً پرباران است و رو به شمال بر خشکی آن افزوده می شود و در نهایت به شمالی ترین بخش کشور که از خشک ترین نواحی جهان است، منتهی می گردد. میانگین دمای سالانۀ باماکو در دی ماه۲۴.۴ درجۀ سانتی گراد، در تیرماه۲۶.۷ درجۀ سانتی گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۷۲۵ میلی متر است.
اقتصاد. کشاورزی نقش اساسی و مهمی در اقتصاد مالی دارد و حدود ۸۰ درصد از مردم این کشور به این امر اشتغال دارند. مالی از نظر تأمین مواد غذایی داخلی خودکفاست، ولی خشک سالی های اخیر صدمۀ بسیاری به مزارع و چراگاه های آن وارد کرده و دام های بسیاری را نابود کرده است. غلات، پنبه، بادام زمینی، سیب زمینی شیرین، برنج، ارزن، ذرت و نیشکر از فرآورده های کشاورزی آن محسوب می شوند. صنایع این کشور به تولید شکر، سیمان، صابون، نوشابه، نساجی، پوشاک و داروسازی منحصر است و طلا، اورانیوم، فسفات، آهن و بوکسیت نیز منابع زیرزمینی آن را تشکیل می دهند.
حکومت و سیاست. نظام حاکم بر این کشور، جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون گذاری است. رئیس جمهور کشور برای مدت پنج سال که فقط یک بار قابل تمدید است انتخاب می شود. ۱۴۷ عضو مجلس ملی نیز برای مدت پنج سال برگزیده می شوند و رهبر حزب اکثریت نخست وزیری کشور را برعهده می گیرد.
مردم و تاریخ. جمعیت مالی ۱۴,۵۱۷,۱۷۶ نفر است (۲۰۰۹) و تراکم نسبی آن به۱۱.۶ نفر در کیلومتر مربع می رسد. روند افزایش جمعیت این کشور۲.۶ درصد است. اکثریت جمعیت کشور مالی را قبایل مختلف افریقایی مانند اقوام بامبارا۱۰، فولانی۱۱، سنونو۱۲، و فولاماسینا۱۳ تشکیل می دهند و ۹۰ درصدشان مسلمان اند. حدود ۷۳ درصد از آنان در روستاها به سر می برند و زبان رسمی آنان فرانسه است. میانگین امید به زندگی در این کشور ۵۱ سال است و حدود ۴۰درصد از بزرگ سالان آن باسوادند. مالی در گذشته خاستگاه امپراتوری های قدرت مندی بوده است. آخرین امپراتوری آن در اواخر قرن ۱۶ و درپی حملۀ مراکشی ها، از بین رفت و در قرن ۱۹ به تصرف فرانسه درآمد. سرزمین های سنگامبیا۱۴ و نیجر نیز در ۱۹۰۴ رسماً جزو متصرفات فرانسه قرار گرفتند و «سودان فرانسه» نام گذاری شدند و شهر داکا را پایتخت آن قرار دادند. شکست فرانسه در جنگ دوم جهانی، و به ویژه در جنگ ویتنام، استقلال طلبان افریقایی را به شورش علیه فرانسه واداشت و انقلاب مردم الجزایر پایه های استقلال طلبی مالی را استوارتر کرد. در ۲۲ سپتامبر ۱۹۶۰ جمهوری مالی رسمیت و موجودیت خود را اعلام داشت و در همان سال به عضویت سازمان ملل متحد پذیرفته شد. Bamako Senegal Hombori Tondo Boucle Du Baule Sikasso Segou Mopti Koulikoro Kayes Bambara Fulani Senuno Fulamasina Senegambia