مالکیت فکری

مالکیت فکری یا مالکیت اندیشه به حقوقی گفته می شود که به صاحبان آن حق بهره وری از اندیشه و خلاقیت را می دهد و ارزش اقتصادی و قابلیت دادوستد دارد؛ ولی موضوع آن شیء معین مادی نیست. حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی یا هنری یا مالکیت ادبی و هنری معروف به حق مؤلف یا حق تکثیر، حق اختراع، حقوق بر مشتری مانند سرقفلی حق تاجران و صنعتگران نسبت به نام، علائم تجارتی و صنعتی و اسرار تجاری معروف به مالکیت تجارتی و صنعتی از انواع مالکیت های فکری است. [ ۱]
اموال فکری از اموال منقول هستند که متضمن خلاقیت ( ابتکار ) و تخیل هستند و معمولاً به عنوان «آفریده های فکری» شناخته می شوند. کپی رایت ( حق تکثیر ) ، علائم تجاری، اسرار تجاری و حق اختراع ها از اقسام مالکیت فکری هستند. [ ۲]
برخی نویسندگان نام «مالکیت های فکری» را برای این حقوق ترجیح می دهند از آن جهت که منشأ این حقوق فکر و اندیشهٔ انسان است اما برخی دیگر واژهٔ «مالکیت معنوی» را مناسب تر می دانند از این جهت که برخی از این حقوق مانند سرقفلی بر اثر فکر و اندیشه تولید نمی شوند بلکه فقط به دلیل این که وجود مادی ندارد در قلمرو این حقوق جای می گیرند. [ ۳] مشخصات مشترک انواع مالکیتهای فکری غیرقابل لمس بودن، انحصاریت، قانونی بودن و محدود بودن به ناحیه خاص است. [ ۴]
تفاوت این نوع مالکیت با مالکیت کلاسیک در آن است که موضوع آن یک اثر فکری و تراوش های ذهنی انسان است و نه یک پدیدهٔ معین مادی. مالکیت فکری ماهیتی مرکب از حقوق مالی و حقوق غیرمالی و مربوط به شخصیت انسان دارد. این ماهیت ترکیبی به ویژه در زمانی که نویسنده ای حق انتشار اثر خود را به ناشر واگذار می کند مشخص می شود. چیزی که با این قرارداد منتقل می شود حق انتشار مادی و بهره برداری مالی از اثر است اما حق شخصی نویسنده برای دفاع از اثر و تجدیدنظر در آن باقی است و این بخش از حقوق وی که به حقوق معنوی یا حقوق اخلاقی شهرت دارد برخلاف دیگر حقوق مادی قابل انتقال نیست. [ ۵] نسبت به واژهٔ مالکیت در نام این حقوق نیز این ایراد وارد شده که حقوق مربوط به پدیده های موضوع مالکیت فکری هرچند به مالکیت شباهت دارد ولی اوصاف مالکیت را ندارد. [ ۶]
بعضی محققان ادعا می کنند که حمایت از قوانین حق امتیاز علت اصلی موفقیت صنعتی سازی در انگلستان است. به طور مثال اهمیت این مقوله برای صنعت داروسازی در این است که گاهی برای تهیه یک داروی مؤثر تا ۲۰ سال زمان نیاز است که نیاز به ۲۰۰ محقق و پرسنل است که می تواند هزینه ای نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار آمریکا را در بر بگیرد و اینچنین سرمایه گذاری در صنعتی که دارو را به راحتی می توان با دانش داروسازی کپی برداری نمود، بدون وجود قوانین حق امتیاز پیش نمی رود. [ ۷]

مالکیت فکری (فیلم). «مالکیت فکری» ( انگلیسی: Intellectual Property ( film ) ) یک فیلم است. از بازیگران آن می توان به کریستوفر مسترسن، لیندزی فونسکا، برایان کرانستون، ریچارد ریلی، و تام اورت اسکات اشاره کرد.