مالاغان

فرقه ای جدید از مسیحیان ارتدوکس روسی در قرون اخیر، متهم به الحاد و بدعت در مذهب، تکفیرشده از سوی کلیسای ارتُدوکس. اینان از جهت اختلافات مذهبی، سخت منفورِ راست کیشان ارتدوکس و همیشه در معرض تعقیب و آزار آنان بودند. دولت روسیۀ تزاری در قرن ۱۳ق/۱۹م بسیاری از مالاغان ها را به گرجستان و ارمنستان فرستاد. اینان پس از استقرار در جنوب قفقاز، با همسایگان مسیحی و مسلمان، اعم از گرجی و ارمنی و ترک و ایرانی، مناسبات خوبی داشتند. کلیسای مالاغان ها عاری از هرگونه شمایلی بود. در مذهب مالاغان ها، مسکرات و دخانیات و سیر و پیاز و ماهی بدون فلس حرام بود. بعضی از این مردم، ختنه را جایز می دانستند. مالاغان ها از نیمۀ قرن ۱۳ق/۱۹م، به ویژه از دورۀ مظفرالدین شاه تا انقلاب اکتبر و سقوط روسیۀ تزاری، بخشی از حمل ونقل جاده ای ایران را در اختیار خود داشتند. بسیاری از ارابه رانان و سورچیان و کالسکه رانان پستی، که میان ایران و قفقاز و ماوراء خزر در حرکت بودند و کالاهای تجاری را به آن مناطق می رساندند، از مالاغان ها بودند.