مارکسیسم فرویدی

مارکسیسم فرویدی گرایش یا خوانشی روانکاوانه از نظریات فیلسوف آلمانی، کارل مارکس است که درصدد همگرایی مارکس با فروید می باشد.
مارکسیسم فرویدی از دههٔ ۱۹۲۰ و ۳۰ آغاز شد و تا نگرش های پساساختارگرایانه و روان شناسان لکانی ادامه پیدا کرد. نقطهٔ آغاز این گرایش را در مقالهٔ «فراتر از جامعه» زبان شناس مارکسیست روس والنتین ولوشینوف یافته اند که با نگاهی روانشناسانه و انتقادی به ایدئولوژی مارکسیسم پرداخته است. پایه گذار دیگر مارکسیسم فرویدی را ویلهلم رایش و به طور مشخص مقالهٔ او به نام «زیر پرچم مارکسیسم» می دانند که در سال ۱۹۲۹ نگارش شده است و نقدی روانشناسانه به مارکسیسم داشته است. نقطهٔ اوج این نگاه را می توان در آثار برخی از اعضای مکتب فرانکفورت یافت که با روانکاوی فروید به دنبال نقد و تکمیل پروژه های مارکسیستی خود بودند. از جمله اعضای شاخص مکتب فرانکفورت، هربرت مارکوزه بود که در کتاب «اروس و تمدن» با نگاهی فرویدی - مارکسی به نقد جامعه کاپیتالیستی پرداخته بود. از دیگر دانشمندان مهم این مکتب اریش فروم روان شناس مشهور مکتب انتقادی بود که به نقد جنبش های فاشیستی و توتالیتر همت گمارده بود. همچنین می توان فیلسوف الجزایری منتقد استعمار فرانتس فانون و برخی ساختارگرایان ( لوئی آلتوسر ) ، پسا - ساختارگرایان ( میشل فوکو و ژان فرانسوا لیوتار ) و لاکانی هایی مانند اسلاوی ژیژک وکورنلیوس کاستوریادیس را در این گرایش قرار داد.