مارکسیسم ساختارگرا، نظریه ای است که به تحلیل جبرگرایی در مارکسیسم می پردازد و برای اولین بار، توسّط لویی آلتوسر، مطرح شد. او در تحلیل این مسئله، می گوید باید فلسفه مارکسیستی را از علم جامعه شناسی مارکسیستی، متمایز کرد، مانند تمایز میان شیمی و فیزیک.
... [مشاهده متن کامل]
در جایی دیگر عنوان می دارد باید به جوامع به عنوان میان ساختارها نگریست نه به عنوان میان جوهرها.
مارکسیسم باید در عین آنکه انسجام منطقی خود را حول فرض زیربنای اقتصادی ( «بعد شیمیایی» ) حفظ کند، باید ساختارهای نسبتاً مستقل را مفروض بدارد. از همه مهمتر ( به زعم آلتوسر ) ایدئولوژی به عنوان یک مجموعه زبانی و ساختاری مطرح است.
آلتوسر در جایی دیگر به بحث در مورد قوانین می پردازد و به قوانین با عینکی منتقدانه نگاه کرده و می گوید قوانین جوامع بشر نباید به صورتی پیچیده باشند بلکه باید به صورتی قابل بررسی و تجربی و ساده باشند.
مارکسیسم ساختگرا رویکردی ساختارگرایانه به فلسفه مارکسیستی بر پایه آرای لوئی آلتوسر است. موج ساختارگرایی بین دهه های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ آلتوسر را به بازاندیشی در مارکسیسم کشاند. از اینرو او و پیروانش کوشیدند از طریق بازخوانی کتاب " سرمایه "، نظریه علمی مارکسیسم را بازسازی و از آن دفاع کنند. هدف آنان دفاع از مارکس در برابر مارکسیسم انسانگرا ( مارکسیسم اومانیست ) مانند اصحاب مکتب فرانکفورت بود که آثار جوانی مارکس را اساس انتقادات خود نسبت به مارکسیسم رایج قرار داده بودند. از دیگر مدافعان ساختگرایی می توان به جامعه شناس نیکوس پولانزاس و انسان شناس موریس گودولیه اشاره نمود.
یکی از کانون های اصلی مباحث مارکسیستهای ساختگرا را مبحث دولت و رابطه آن با طبقات اجتماعی تشکیل می داده است. شرایط ثبات ساختاری نظام سرمایه داری پس از جنگ دوم و لزوم مطالعه آن شرایط از دیدگاه جامعه شناختی مارکسیستی، در تکوین این نگرش نقش عمده ای داشت. از چنین دیدگاهی ( ساختگرایی ) نظام سرمایه داری ساختاری است که بدون طرح و اراده طبقات مسلط تکوین یافته است. در هر ساختاری روابطی ضروری و عینی در کار است که به گفتهٔ مارکس، پیش از آنکه ما در موقعیتی قرار بگیریم که آن ها را تعیین کنیم، تا حدی پبشاپیش شکل گرفته است. نیروهای تعیین کننده در درون ساختهای خود جامعه قرار دارد و ساختهای جامعه لزوماً هماهنگ با خواست و طرح هیچ گروه یا طبقه ای نیست. دولت نیز در شیوه تولید سرمایه داری، منطق ساختار سرمایه داری را در نهادهای اقتصادی، سیاسی و حقوقی بازتولید می کند. نظریه ساختگرایی این چنین با نظریه ابزارانگاری دولت، نظریه مستقل انگاری دولت و نظریه مشتق انگاری دولت به مخالفت برمی خیزد.
... [مشاهده متن کامل]
در جایی دیگر عنوان می دارد باید به جوامع به عنوان میان ساختارها نگریست نه به عنوان میان جوهرها.
مارکسیسم باید در عین آنکه انسجام منطقی خود را حول فرض زیربنای اقتصادی ( «بعد شیمیایی» ) حفظ کند، باید ساختارهای نسبتاً مستقل را مفروض بدارد. از همه مهمتر ( به زعم آلتوسر ) ایدئولوژی به عنوان یک مجموعه زبانی و ساختاری مطرح است.
آلتوسر در جایی دیگر به بحث در مورد قوانین می پردازد و به قوانین با عینکی منتقدانه نگاه کرده و می گوید قوانین جوامع بشر نباید به صورتی پیچیده باشند بلکه باید به صورتی قابل بررسی و تجربی و ساده باشند.
مارکسیسم ساختگرا رویکردی ساختارگرایانه به فلسفه مارکسیستی بر پایه آرای لوئی آلتوسر است. موج ساختارگرایی بین دهه های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ آلتوسر را به بازاندیشی در مارکسیسم کشاند. از اینرو او و پیروانش کوشیدند از طریق بازخوانی کتاب " سرمایه "، نظریه علمی مارکسیسم را بازسازی و از آن دفاع کنند. هدف آنان دفاع از مارکس در برابر مارکسیسم انسانگرا ( مارکسیسم اومانیست ) مانند اصحاب مکتب فرانکفورت بود که آثار جوانی مارکس را اساس انتقادات خود نسبت به مارکسیسم رایج قرار داده بودند. از دیگر مدافعان ساختگرایی می توان به جامعه شناس نیکوس پولانزاس و انسان شناس موریس گودولیه اشاره نمود.
یکی از کانون های اصلی مباحث مارکسیستهای ساختگرا را مبحث دولت و رابطه آن با طبقات اجتماعی تشکیل می داده است. شرایط ثبات ساختاری نظام سرمایه داری پس از جنگ دوم و لزوم مطالعه آن شرایط از دیدگاه جامعه شناختی مارکسیستی، در تکوین این نگرش نقش عمده ای داشت. از چنین دیدگاهی ( ساختگرایی ) نظام سرمایه داری ساختاری است که بدون طرح و اراده طبقات مسلط تکوین یافته است. در هر ساختاری روابطی ضروری و عینی در کار است که به گفتهٔ مارکس، پیش از آنکه ما در موقعیتی قرار بگیریم که آن ها را تعیین کنیم، تا حدی پبشاپیش شکل گرفته است. نیروهای تعیین کننده در درون ساختهای خود جامعه قرار دارد و ساختهای جامعه لزوماً هماهنگ با خواست و طرح هیچ گروه یا طبقه ای نیست. دولت نیز در شیوه تولید سرمایه داری، منطق ساختار سرمایه داری را در نهادهای اقتصادی، سیاسی و حقوقی بازتولید می کند. نظریه ساختگرایی این چنین با نظریه ابزارانگاری دولت، نظریه مستقل انگاری دولت و نظریه مشتق انگاری دولت به مخالفت برمی خیزد.
