مارتا کرِیْوِن نوسبَوم ( به انگلیسی: Martha Craven Nussbaum ) ( زادهٔ ۶ مه ۱۹۴۷ ) فیلسوف آمریکایی، مدرس و دارای مقام پروفسوری در دانشگاه شیکاگو است. او در زمینه حقوق زنان، فلسفه یونان باستان، حقوق حیوانات و فلسفه روم باستان، فعال است. او همچنین در زمینه های مطالعات کلاسیک، الهیات و علوم سیاسی فعالیت می کند و عضو کمیتهٔ مطالعات آسیا و همچنین عضو برنامهٔ حقوق بشر است. او سابق بر این در دانشگاه هاروارد و براون نیز تدریس می کرد.
... [مشاهده متن کامل]
نوسبوم در ۶ می ۱۹۴۷ در نیویورک به دنیا آمد. او دختر جرج کریون، وکیل فیلادلفیایی و بتی وارن، طراح داخلی خانه بود. او در سال های نوجوانی در مدرسهٔ بالدوین ثبت نام کرد. او در محیطی استریل و فرهیخته تربیت شد. پس از دو سال تحصیل در کالج ولسلی چندی به تحصیل تئاتر و مطالعات کلاسیک پرداخت و در سال ۱۹۶۹ مدرک لیسانس هنر گرفت. در این زمان کم کم به فلسفه نیز علاقه مند شد و در حالی که در سال ۱۹۷۲ در دانشگاه هاروارد مدرک فوق لیسانس هنر گرفت، تحصیلات خود را در زمینهٔ فلسفه ادامه داد و در سال ۱۹۷۵ دکترای فلسفه از دانشگاه هاروارد گرفت.
او در سال ۱۹۶۹ با آلن نوسبام ازدواج کرد و تا سال ۱۹۸۷ که از یکدیگر جدا شدند، با او زندگی می کرد. در این دوره از زندگی او به یهودیت گروید و نیز تولد دخترش ریچل را شاهد بود. گرایش نوسبوم به یهودیت در او ماندگار و عمیق شد.
ریچل دختر او در سال ۲۰۱۹ در اثر عفونت ناشی از عمل پیوند عضو جان خود را از دست داد. نوسبوم بیش از یک دهه با کس سانستاین، سیاست مدار آمریکایی، زندگی کرد و قرار بود با یکدیگر ازدواج کنند. پیش از آن، او با آرمارتیا سن، اقتصاددان هندی رابطهٔ احساسی داشت.
نوسبوم یکی از طراحان و مدافعان رویکرد قابلیت است. او معتقد است همه افراد برای اینکه زندگی پربار و انسانی داشته باشند باید از یک مجموعه مشخص از قابلیت های پایه ای برخوردار باشند. قابلیت هایی که وی آن ها را برای تمام انسان ها لازم می دانند عبارتند از: زندگی، سلامت جسمانی، احساسی، عاطفی، فکری، خرد کاربردی، محبت و کنترل بر محیط پیرامون. نوسوبم معتقد است که این قابلیت ها باید در اساس نامه هایی که ضمانت اجرایی دارند منعکس شوند تا بتوانند شالودهٔ اجتماعی و سیاسی برای یک زندگی کارآمد را شکل دهند. تأکید نوسبوم در این رویکرد بر قابلیت های افراد است و نه قابلیت های جوامع. از این رو یکی از انتقادهایی که به این رویکرد می شود این است که در سطح چارچوب فردگرایانه لیبرال باقی می ماند. از دیگر نظریه پردازهای رویکرد قابلیت که دیدگاهش نزدیکی بسیاری به دیدگاه نوسبوم دارد آمارتیا سن، برندهٔ جایزهٔ نوبل اقتصاد است.
... [مشاهده متن کامل]
نوسبوم در ۶ می ۱۹۴۷ در نیویورک به دنیا آمد. او دختر جرج کریون، وکیل فیلادلفیایی و بتی وارن، طراح داخلی خانه بود. او در سال های نوجوانی در مدرسهٔ بالدوین ثبت نام کرد. او در محیطی استریل و فرهیخته تربیت شد. پس از دو سال تحصیل در کالج ولسلی چندی به تحصیل تئاتر و مطالعات کلاسیک پرداخت و در سال ۱۹۶۹ مدرک لیسانس هنر گرفت. در این زمان کم کم به فلسفه نیز علاقه مند شد و در حالی که در سال ۱۹۷۲ در دانشگاه هاروارد مدرک فوق لیسانس هنر گرفت، تحصیلات خود را در زمینهٔ فلسفه ادامه داد و در سال ۱۹۷۵ دکترای فلسفه از دانشگاه هاروارد گرفت.
او در سال ۱۹۶۹ با آلن نوسبام ازدواج کرد و تا سال ۱۹۸۷ که از یکدیگر جدا شدند، با او زندگی می کرد. در این دوره از زندگی او به یهودیت گروید و نیز تولد دخترش ریچل را شاهد بود. گرایش نوسبوم به یهودیت در او ماندگار و عمیق شد.
ریچل دختر او در سال ۲۰۱۹ در اثر عفونت ناشی از عمل پیوند عضو جان خود را از دست داد. نوسبوم بیش از یک دهه با کس سانستاین، سیاست مدار آمریکایی، زندگی کرد و قرار بود با یکدیگر ازدواج کنند. پیش از آن، او با آرمارتیا سن، اقتصاددان هندی رابطهٔ احساسی داشت.
نوسبوم یکی از طراحان و مدافعان رویکرد قابلیت است. او معتقد است همه افراد برای اینکه زندگی پربار و انسانی داشته باشند باید از یک مجموعه مشخص از قابلیت های پایه ای برخوردار باشند. قابلیت هایی که وی آن ها را برای تمام انسان ها لازم می دانند عبارتند از: زندگی، سلامت جسمانی، احساسی، عاطفی، فکری، خرد کاربردی، محبت و کنترل بر محیط پیرامون. نوسوبم معتقد است که این قابلیت ها باید در اساس نامه هایی که ضمانت اجرایی دارند منعکس شوند تا بتوانند شالودهٔ اجتماعی و سیاسی برای یک زندگی کارآمد را شکل دهند. تأکید نوسبوم در این رویکرد بر قابلیت های افراد است و نه قابلیت های جوامع. از این رو یکی از انتقادهایی که به این رویکرد می شود این است که در سطح چارچوب فردگرایانه لیبرال باقی می ماند. از دیگر نظریه پردازهای رویکرد قابلیت که دیدگاهش نزدیکی بسیاری به دیدگاه نوسبوم دارد آمارتیا سن، برندهٔ جایزهٔ نوبل اقتصاد است.
