ماده فسفری

ماده فسفری ( به انگلیسی: Phosphor ) ماده ای است که پدیده لومینسانس را نشان می دهد؛ یعنی هنگامی که در معرض نوعی از انرژی تابشی قرار می گیرد، نور را گسیل می کند. این اصطلاح برای هر دو پدیده فلورسانس یا فسفرتابی موادی که در مواجهه با پرتو فرابنفش یا نور مرئی می درخشند و نیز پدیده کاتدولومینسانس موادی که در اثر برخورد پرتو کاتدی در لامپ پرتوی کاتدی می درخشند، به کار می رود.
هنگامی که یک ماده فسفری در معرض تابش قرار می گیرد، الکترون مداری در مولکول های آن به تراز انرژی بالاتری می رسند و هنگامی که به سطح قبلی خود بازمی گردند، انرژی را به عنوان نور یک رنگ خاص ساطع می کنند. مواد فسفری را می توان به دو دسته تقسیم کرد: مواد فلورسانس که بلافاصله انرژی ساطع می کنند و با خاموش شدن تابش برانگیخته دیگر، درخشش را متوقف می کنند و مواد فسفرتاب که با تأخیر انرژی را ساطع کرده و بنابراین پس از خاموش شدن منبع تابش همچنان و با کاهش روشنایی در طی یک دوره از میلی ثانیه تا چند روز می درخشند.
مواد فلورسنت در کاربردهایی استفاده می شود که فسفر به طور مداوم برانگیخته می شود: لامپ پرتوی کاتدی ( CRT ) و صفحه نمایش ویدئویی پلاسما، صفحه های نمایش فلوئوروسکوپی، لامپ های فلورسنت، حسگرهای جرقه سنج و دیودهای نورگسیل ( LEDs ) سفید.
مواد فسفرتاب در جاهایی که به نور پایدار نیاز است استفاده می شود، مانند صفحه های ساعت و ابزارهای هواپیما که در تاریکی می درخشند و در صفحه های رادار به هدف اجازه می دهد تا هنگام چرخش پرتو رادار قابل مشاهده باشد. مواد فسفری لامپ پرتوی کاتدی یا CRT در آغاز جنگ جهانی دوم استاندارد شدند و با حرف "P" و سپس یک عدد مشخص می شوند.
فسفر، عنصر شیمیایی ساطع کننده نور که مواد فسفری نام خود را از آن گرفته اند، به دلیل تابناکی شیمیایی نور ساطع می کند نه فسفرتابی. [ ۱]