ماتریدی محمد بن محمد

[ویکی نور] ابومنصور محمدبن محمدبن محمود ماتریدی سمرقندی (م333 ه.ق) در قریه ماترید یا ماتریت از روستاهای سمرقند به دنیا آمد. برخی از نویسندگان نسب وی را به ابوایوب انصاری مدنی، صحابی بزرگوار پیامبر و میزبان آن حضرت درآغاز هجرت، رسانیده اند، اما در این مورد جای تردید وجود دارد و این نسبت مستند به هیچ سندی نیست.
پیروان ماتریدی، وی را با القابی همچون «الشیخ»، «الفقیه»، «علم الهدی»، «امام الهدی»، «امام اهل السنه» و «امام المتکلمین» توصیف می کنند. همه شرح حال نویسان تاریخ وفات وی را سال 333 ه.ق دانسته اند، اما در مورد تاریخ ولادت او سندی در دست نیست. البته تخمین هایی در این مورد وجود دارد؛ مثلاً سال های 238، 248 و 258، که با توجه به تاریخ وفات دو استاد ماتریدی؛ یعنی محمدبن مقاتل رازی (م 248 ه.ق) و نصیربن یحیی بلخی (م 268 ه.ق) است.
برخی بر این عقیده اند که شاید عدم بیان شرح حال ماتریدی (و غفلت یا اهمال در آن) چه از سوی ماتریدیه و چه از سوی دیگران، به خاطر عوامل و اسباب زیر باشد:
1. دور بودن ماتریدی از مرکز حکومت که معمولاً محل رفت و آمد اکثر عالمان از سراسر سرزمین های اسلامی بوده است.
2. در ابتدای کار، سیاستمداران و نیروهای حاکم از ماتریدیه پشتیبانی نکردند برخلاف معتزله و اشاعره.
3. ماتریدی به مراکز علمی در جهان اسلام مثل مکه، مدینه، بغداد و دمشق و... مسافرت نکرده است چه این که اگر وی این شهرها را بازدید می کرد و با دانشمندان آنها ملاقات می نمود و با آنها مناظره ی علمی انجام می داد، حتماً مشهور می شد و همچنان در تاریخ آن سرزمین ها شناخته می شد.