ما چگونه ما شدیم: ریشه یابی علل عقب ماندگی در ایران کتابی از صادق زیباکلام است که در آن مسئله عقب ماندگی ایران به طور خاص و عقب ماندگی شرق در برابر غرب ( اروپا ) به طور عام مورد بررسی قرار می گیرد. این کتاب را انتشارات روزنه منتشر کرده است. این کتاب در نوع با جلد گالینگور و شومیز ( جلد نرم ) منتشر شده، و به صورت الکترونیکی نیز در دسترس است.
... [مشاهده متن کامل]
چاپ اول این کتاب در بهار ۱۳۷۴، چاپ دوم در بهار ۱۳۷۵، چاپ سوم در بهار ۱۳۷۶ و چاپ چهارم در بهار ۱۳۷۷ منتشر شد. این کتاب تا سال
۱۳ ۹۵به چاپ بیست و هفتم رسیده و سه بار ویرایش شده است.
نویسنده این کتاب را به محمد غزالی، ابراهیم همت و حسین خرازی تقدیم کرده است:
به ابوحامد امام محمد غزالی که درد احیاء شریعت رسول الله داشت و به شهید ابراهیم همت و حسین خرازی که به همه تحلیل ها خندیدند.
وی در توضیح اینکه چرا کتاب را به محمد غزالی تقدیم کرده است، به نقش وی در تغییر بینش نسبت به دین اشاره می کند. نویسنده توضیح می دهد که پیش از آشنایی با غزالی به درک دین از طریق علم می پرداخته و پس از آشنایی با غزالی متوجه شده است که دین توجهی آن دنیایی داشته و الزاما توسط علم توجیه نمی شود.
مؤلف ابتدا بر اساس سیر تاریخی، به سؤالات و پاسخ هایی می پردازد که در ذهن ایرانیان هنگام مواجهه با غرب ایجاد شده است. ایرانیان در پاسخ به این سؤال که «چرا از اروپا عقب مانده ایم» پاسخ های متفاوتی داده اند: «حمله اعراب»، «استعمار و سرمایه داری»، «نظریه توطئه» و …. زیباکلام این پاسخ ها را سهل انگارانه و معلول نگری به جای علت جویی و ریشه یابی می داند.
در فصل اول، نویسنده استدلال می کند که مدل مارکسیسم در تبیین و تحلیل سیر کلی تحولات اجتماعی و عقب ماندگی ایران با مشکلاتی روبروست: ۱. مارکس نظریه ماتریالیزم تاریخی خود را اساساً با نگرش و الهام گرفتن از اروپا خلق کرد. ۲. اسباب و عوامل تکوین جوامع اروپایی و ساختارهای آن با ساختار یک جامعه شرقی مثل ایران، کاملاً متفاوت است. ۳. برخی از مسائل مثل چگونگی قدرت یافتنِ مطلقِ حکومت، عدم شکل گیری نهادهای مستقل از حکومت، عدم استقلال زمین داران بزرگ ( فئودال ها ) ، عدمِ به رسمیت شناختن مالکیت، عدم استقلال قانون و نهادهای قانونی و … بی پاسخ می مانند.
مؤلف در فصل های بعد، دلایل مختلفی برای عقب ماندگی ایران و شرق بیان می کند:
... [مشاهده متن کامل]
چاپ اول این کتاب در بهار ۱۳۷۴، چاپ دوم در بهار ۱۳۷۵، چاپ سوم در بهار ۱۳۷۶ و چاپ چهارم در بهار ۱۳۷۷ منتشر شد. این کتاب تا سال
۱۳ ۹۵به چاپ بیست و هفتم رسیده و سه بار ویرایش شده است.
نویسنده این کتاب را به محمد غزالی، ابراهیم همت و حسین خرازی تقدیم کرده است:
به ابوحامد امام محمد غزالی که درد احیاء شریعت رسول الله داشت و به شهید ابراهیم همت و حسین خرازی که به همه تحلیل ها خندیدند.
وی در توضیح اینکه چرا کتاب را به محمد غزالی تقدیم کرده است، به نقش وی در تغییر بینش نسبت به دین اشاره می کند. نویسنده توضیح می دهد که پیش از آشنایی با غزالی به درک دین از طریق علم می پرداخته و پس از آشنایی با غزالی متوجه شده است که دین توجهی آن دنیایی داشته و الزاما توسط علم توجیه نمی شود.
مؤلف ابتدا بر اساس سیر تاریخی، به سؤالات و پاسخ هایی می پردازد که در ذهن ایرانیان هنگام مواجهه با غرب ایجاد شده است. ایرانیان در پاسخ به این سؤال که «چرا از اروپا عقب مانده ایم» پاسخ های متفاوتی داده اند: «حمله اعراب»، «استعمار و سرمایه داری»، «نظریه توطئه» و …. زیباکلام این پاسخ ها را سهل انگارانه و معلول نگری به جای علت جویی و ریشه یابی می داند.
در فصل اول، نویسنده استدلال می کند که مدل مارکسیسم در تبیین و تحلیل سیر کلی تحولات اجتماعی و عقب ماندگی ایران با مشکلاتی روبروست: ۱. مارکس نظریه ماتریالیزم تاریخی خود را اساساً با نگرش و الهام گرفتن از اروپا خلق کرد. ۲. اسباب و عوامل تکوین جوامع اروپایی و ساختارهای آن با ساختار یک جامعه شرقی مثل ایران، کاملاً متفاوت است. ۳. برخی از مسائل مثل چگونگی قدرت یافتنِ مطلقِ حکومت، عدم شکل گیری نهادهای مستقل از حکومت، عدم استقلال زمین داران بزرگ ( فئودال ها ) ، عدمِ به رسمیت شناختن مالکیت، عدم استقلال قانون و نهادهای قانونی و … بی پاسخ می مانند.
مؤلف در فصل های بعد، دلایل مختلفی برای عقب ماندگی ایران و شرق بیان می کند:
