لیون مری فرانسیس

لیون، مری فرانسیس (۱۹۲۵)(Lyon, Mary Francis)
متخصص انگلیسی ژنتیک موش. بیش از همه به سبب نظریه اش دربارۀ غیرفعال شدن کروموزوم X، معروف به فرضیۀ لیون، مشهور است. بنابه این نظریه یکی از دو کروموزوم X طی تکوین اولیۀ جنینی در یاخته های بدنی پستانداران ماده غیرفعال می شود. این بانو همچنین در پایه گذاری استفاده از موش به منزلۀ مدل تجربی معتبر در پژوهش های مربوط به اساس ژنتیکی بیماری های وراثتی نقش داشت. در پایان جنگ جهانی دوم، واحد رادیوبیولوژی شورای تحقیقات پزشکی هاروِل انگلستان تأسیس شد تا آثار پرتوتابی را بر روی موش ها، به منزلۀ مدلی برای پژوهش دربارۀ پیامدهای اثر بمباران های اتمی بر انسان، دنبال کند. لیون دریافت که جهش های حاصل از برنامۀ واحد رادیوبیولوژی می تواند دیدگاه های ارزشمندی دربارۀ مسائل بنیادی ژنتیک پستانداران فراهم آورد. لیون بیش از همه به سبب کشف غیرفعال شدن رونویسی یکی از دو کروموزوم X موجود در یاخته های جنس مادۀ پستانداران مشهور است. هر یاختۀ دیپلویید (دو لار) طبیعی دارای دو نسخه از اتوزوم ها (هریک از کروموزوم های غیرجنسی) است و این امر بدین معنی است که بر روی هریک از این زوج کروموزوم ها می تواند دو ژن وجود داشته باشد. اما یک یاختۀ بدنی جنسی ماده دو کوروموزم X دارد، در حالی که یاخته های جنس نر فقط یک کروموزوم X و یک کروموزوم y دارند که موجب می شود میزان فرآورده های ژنی وابسته به X بین دو جنس تفاوت داشته باشد. لیون فرض کرد که یکی از دو کروموزوم X در یاخته های جنسی ماده ازنظر رونویسی غیرفعال می شود. لیون در نورویچ زاده شد و در ۱۹۴۶، از کالج گیرتون کیمبریج فارغ التحصیل شد. پس از به پایان رساندن دورۀ دکتری، به واحد رادیوبیولوژی شورای پژوهشی پزشکی در هاروِل پیوست و در ۱۹۶۲، سرپرست بخش ژنتیک آن جا شد. او در ۱۹۷۳ عضو جامعۀ سلطنتی و در ۱۹۸۲ قائم مقام رئیس واحد رادیوبیولوژی شد.