لیگنین چیست؟
لیگنین یکی از سه ترکیب اصلی ساختار دیوارهٔ سلولی گیاهان چوبی است، در کنار سلولز و همی سلولز. این ترکیب پلیمر آلیِ پیچیده و معطر است که ساختاری سه بعدی دارد و از واحدهای فنولی مانند کوماریل الکل، کون یفر یل الکل، و سیناپیل الکل ساخته شده است.
... [مشاهده متن کامل]
نقش و ویژگی های لیگنین
1. در گیاهان:
ساختاری: لیگنین باعث سفتی و سختی دیوارهٔ سلولی در بافت های چوبی می شود و گیاه را در برابر فشردگی و آسیب مکانیکی محافظت می کند.
آب گریزی: به دلیل خاصیت آب گریز خود، به انتقال مؤثر آب در آوندهای چوبی کمک می کند.
مقاومت در برابر تجزیه زیستی: لیگنین از تجزیه ی سریع گیاه در برابر قارچ ها و میکروارگانیسم ها جلوگیری می کند.
2. در چوب خشک:
به طور میانگین حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد جرم چوب خشک را تشکیل می دهد ( بسته به نوع درخت، درصد آن متفاوت است: درختان سوزنی برگ معمولاً لیگنین بیشتری دارند نسبت به درختان پهن برگ ) .
نقش لیگنین در صنعت کاغذسازی
در فرآیند خمیرسازی ( Pulping ) برای تولید کاغذ، لیگنین به عنوان یک مادهٔ مزاحم در نظر گرفته می شود، زیرا باعث می شود کاغذ تیره رنگ و شکننده شود و در برابر نور و اکسایش ناپایدار باشد.
انواع فرایندهای حذف لیگنین:
1. فرایند کرافت ( Kraft Process ) :
رایج ترین روش شیمیایی برای حذف لیگنین، استفاده از هیدروکسید سدیم و سولفید سدیم است.
حدود ۹۰ - ۹۵٪ لیگنین در این فرآیند از بین می رود.
2. فرایند سولفیت ( Sulfite Process ) :
با استفاده از دی اکسید گوگرد و بازهای مختلف، لیگنین حل و شسته می شود.
بیشتر در تولید کاغذهای ظریف و سفید کاربرد دارد.
3. فرایند مکانیکی:
در این روش لیگنین حذف نمی شود، بلکه همراه با الیاف در کاغذ باقی می ماند و باعث زرد شدن سریع تر کاغذ می شود.
سایر کاربردها و اهمیت ها
استفاده های صنعتی: لیگنین بازیافتی می تواند در تولید رزین ها، چسب ها، بیوپلاستیک ها، سوخت های زیستی ( Biofuels ) و مواد شیمیایی معطر به کار رود.
منبع انرژی زیستی: به دلیل دارا بودن پیوندهای آروماتیک، دارای ارزش حرارتی بالاست و در برخی صنایع به عنوان سوخت زیستی سوزانده می شود.
جمع بندی
لیگنین یک جزء ساختاری حیاتی در گیاهان چوبی است که در صنایع فرآوری چوب، به ویژه تولید کاغذ، باید به دقت جدا شود. اگرچه در گذشته به عنوان یک محصول زائد تلقی می شد، اما امروزه در بسیاری از صنایع نوظهور، به ویژه زیست فناوری، اهمیت بالایی پیدا کرده است.
لیگنین یکی از سه ترکیب اصلی ساختار دیوارهٔ سلولی گیاهان چوبی است، در کنار سلولز و همی سلولز. این ترکیب پلیمر آلیِ پیچیده و معطر است که ساختاری سه بعدی دارد و از واحدهای فنولی مانند کوماریل الکل، کون یفر یل الکل، و سیناپیل الکل ساخته شده است.
... [مشاهده متن کامل]
نقش و ویژگی های لیگنین
1. در گیاهان:
ساختاری: لیگنین باعث سفتی و سختی دیوارهٔ سلولی در بافت های چوبی می شود و گیاه را در برابر فشردگی و آسیب مکانیکی محافظت می کند.
آب گریزی: به دلیل خاصیت آب گریز خود، به انتقال مؤثر آب در آوندهای چوبی کمک می کند.
مقاومت در برابر تجزیه زیستی: لیگنین از تجزیه ی سریع گیاه در برابر قارچ ها و میکروارگانیسم ها جلوگیری می کند.
2. در چوب خشک:
به طور میانگین حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد جرم چوب خشک را تشکیل می دهد ( بسته به نوع درخت، درصد آن متفاوت است: درختان سوزنی برگ معمولاً لیگنین بیشتری دارند نسبت به درختان پهن برگ ) .
نقش لیگنین در صنعت کاغذسازی
در فرآیند خمیرسازی ( Pulping ) برای تولید کاغذ، لیگنین به عنوان یک مادهٔ مزاحم در نظر گرفته می شود، زیرا باعث می شود کاغذ تیره رنگ و شکننده شود و در برابر نور و اکسایش ناپایدار باشد.
انواع فرایندهای حذف لیگنین:
1. فرایند کرافت ( Kraft Process ) :
رایج ترین روش شیمیایی برای حذف لیگنین، استفاده از هیدروکسید سدیم و سولفید سدیم است.
حدود ۹۰ - ۹۵٪ لیگنین در این فرآیند از بین می رود.
2. فرایند سولفیت ( Sulfite Process ) :
با استفاده از دی اکسید گوگرد و بازهای مختلف، لیگنین حل و شسته می شود.
بیشتر در تولید کاغذهای ظریف و سفید کاربرد دارد.
3. فرایند مکانیکی:
در این روش لیگنین حذف نمی شود، بلکه همراه با الیاف در کاغذ باقی می ماند و باعث زرد شدن سریع تر کاغذ می شود.
سایر کاربردها و اهمیت ها
استفاده های صنعتی: لیگنین بازیافتی می تواند در تولید رزین ها، چسب ها، بیوپلاستیک ها، سوخت های زیستی ( Biofuels ) و مواد شیمیایی معطر به کار رود.
منبع انرژی زیستی: به دلیل دارا بودن پیوندهای آروماتیک، دارای ارزش حرارتی بالاست و در برخی صنایع به عنوان سوخت زیستی سوزانده می شود.
جمع بندی
لیگنین یک جزء ساختاری حیاتی در گیاهان چوبی است که در صنایع فرآوری چوب، به ویژه تولید کاغذ، باید به دقت جدا شود. اگرچه در گذشته به عنوان یک محصول زائد تلقی می شد، اما امروزه در بسیاری از صنایع نوظهور، به ویژه زیست فناوری، اهمیت بالایی پیدا کرده است.
لیگنین یک پلیمر پیچیده و یکی از اجزای اصلی ساختار دیواره سلولی گیاهان، به ویژه چوب است. در واقع، پس از سلولز، لیگنین دومین پلیمر آلی فراوان روی کره زمین به شمار می رود و حدود 20 تا 30 درصد وزن خشک چوب را تشکیل می دهد.
لینگین ( Lingin )
30% جرم چوب خشک را تشکیل می دهد. جزء دسته ای از پلیمرهای ارگانیک ترکیبی است. در فرآیند کاغذ سازی، شسته می شود.
30% جرم چوب خشک را تشکیل می دهد. جزء دسته ای از پلیمرهای ارگانیک ترکیبی است. در فرآیند کاغذ سازی، شسته می شود.