لیبیگ یوستوس

دانشنامه آزاد فارسی

لیبیگ، یوسْتوس (۱۸۰۳ـ۱۸۷۳)(Liebig, Justus)
لیبیگ، یوسْتوس
متخصص آلمانی شیمی آلی. تحقیقات شیمیایی خود را به زمینه های علمی دیگری، مانند شیمی کشاورزی و بیوشیمی، نیز بسط داد. نظریۀ رادیکال های ترکیبی را وضع و کلروفرم و کلرال را کشف کرد و طرح استفاده از کودهای شیمیایی را پیش نهاد. او در زمینۀ ایزومرها در دهۀ ۱۸۲۰، همکاری طولانی خود را با فریدریش وهلر آغاز کرد. او فولمینات ها را دقیقاً زمانی بررسی می کرد که وهلر مستقلاً در زمینۀ سیانات ها کار می کرد. در ۱۸۲۶، فولمینات نقرهرا با فرمول جدیدAg CNO تهیه کرد. وهلر نیز سیانات نقره (AgCNO) را به دست آورد. هنگامی که نتایج این آزمایش ها منتشر شد، هر دو متوجه شدند فرمول هر دو ترکیب یکسان است. این موضوع یونس برزلیوس را برآن داشت تحقیقاتی در این زمینه صورت دهد که سرانجام به طرح مفهوم ایزومرها منجر شد. لیبیگ و وهلر تحقیقات خود را ادامه دادند و نظریۀ رادیکال های ترکیبی را در شیمی آلی عرضه کردند. بنابه این نظریه، گروهی از مواد شیمیایی وجود دارند که از واحدهای مولکولی مشابه یا رادیکال ساخته می شوند. در ۱۸۳۲، با بررسی روغن بادام تلخ (بنزالدئید، فنیل متانال)، رادیکال بنزوئیل (C۶H۵CO-) را کشف کردند. آنان نشان دادند که بنزآلدئید ممکن است به اسید بنزوئیک تبدیل شود و تعدادی از ترکیبات دیگر، نظیر بنزیل الکل و بنزوئیل کلراید تولید کند. در واقع، حلقۀ بنزن باعث پایداری غیرعادی گروه بنزوئیل می شود که امکان می دهد در واکنش های گوناگون پایدار بماند. هرچند رادیکال های دیگری برای اثبات قطعی این نظریه پیدا نشد، آنان درجه ای از نظام مندی را در موضوعی پیچیده از شیمی آلی معرفی کردند. لیبیگ بسیاری از روش های جدید آنالیز آلی را برنامه ریزی و طراحی کرد. روش های تعیین مقدار هیدروژن، کربن، و هالوژن در ترکیبات آلی از آن جمله است. از ۱۸۳۸، تحقیقات لیبیگ در زمینه ای صورت گرفت، که اکنون به بیوشیمی معروف است. او تخمیر را بررسی کرد، ولی رسماً تأیید نکرد مخمر موجودی زنده است. این دیدگاهی بود که برسلیوس نیز بر آن صحه گذاشت و باعث مشاجرۀ آنان با لوئی پاستور شد. لیبیگ انواع جریانات بدن را آنالیز، و ارزش گرمایی غذاها را محاسبه کرد و نقش چربی ها را در تأمین انرژی غذایی مهم دانست. نوعی عصاره گوشت نیز ساخت که با نام لیبیگ اکسترکت به بازار آمد. لیبیگ دانش شیمی را در کشاورزی نیز به کار برد. او ثابت کرد گیاهان مواد معدنی، آب، و نیتروژن را از خاک جذب می کنند. ولی به اشتباه فکر می کرد که نیتروژن حاصل از آمونیاکِ باران است. همچنین، ثابت کرد کربن مصرفی گیاهان از مواد آلی خاک به دست نمی آید، درعوض فرض کرد این کربن از دی اکسید کربن هوا گرفته می شود. نظر او مبنی بر این که افزایش مواد معدنی و نیترات های خاک باعث بهبود رشد گیاهان می شود صحیح بود و مصرف کودهای شیمیایی مصنوعی را در کشاورزی رایج کرد. لیبیگ در دارمشتات، واقع در هسه، زاده شد و در دانشگاه بُن درس خواند. در همین دانشگاه بود که به سبب فعالیت های سیاسی لیبرالیستی دستگیر شد. همچنین، در دانشگاه ارلانگن و دانشگاه پاریس نیز درس خواند. در آن جا، اَلکساندر فون هامبولت (۱۷۹۶ـ۱۸۵۹) شغلی در آزمایشگاه گی لوساک در آرسنال برایش فراهم کرد. در ۲۱سالگی استاد دانشگاه گیسن شد؛ ۲۷ سال در آن جا ماند (۱۸۲۵ـ۱۸۵۲) و آزمایشگاه آموزشی معتبری بنیاد نهاد. در ۱۸۴۰، مجلۀ آنالن دو شیمی را منتشر کرد و در ۱۸۴۵، ملقب به «بارون» شد. دانشجویان، دستیاران، و همکارانش شیمی دان های مشهوری بودند. ادوارد فرانکلند، ژوزف گی لوساک، اوگوست فون هوفمان، فریدریش ککوله، فریدریش وهلر و چارلز وورتس از آن جمله بودند.

پیشنهاد کاربران

بپرس