لی سوفوس

دانشنامه آزاد فارسی

لی، سوفوس (۱۸۴۲ـ۱۸۹۹)(Lie, Sophus)
لی، سوفوس
ریاضی دان نروژی. مبدع گروههای پیوسته ای از تبدیلات است که به نام او معروف اند (گروه های لی). نظریۀ گروه های خود را در پیشبرد مبحث معادلات دیفرانسیل به کار برد و از نخستین ریاضی دانانی بود که به اهمیت مفهوم گروه ها در هندسه توجه داشتند. در نزدیکی برگن زاده شد و در کریستیانیا، اوسلوفعلی، و نیز در برلین و پاریس درس خواند. از ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۶، استاد دانشگاه کریستیانیا و از ۱۸۸۶ تا ۱۸۹۸، استاد دانشگاه لایپزیگ آلمان بود. نخستین کشف مهم او کشف تبدیلات تماسی بود (۱۸۷۰) که خط های راست را با کره ها، و منحنی های مماس اصلی را با خطوط انحنا متناظر می ساخت. در نظریۀ تبدیلات مماسی او، تبدیل های خاصی وجود دارد که کره را با خط راست متناظر می کند. قبل از ۱۸۷۳، بررسی گروه های تبدیلات را آغاز کرد. در تحقیقاتش دربارۀ نظریۀ گروه ها، عنصر فضایی جدیدی، موسوم به عنصر تماسی، انتخاب کرد که جفتی مرکب از نقطه و خط یا نقطه و اَبَرصفحه است که با یکدیگر رابطۀ وقوع دارند. این امر به کشف گروه های لی انجامید که یکی از مفاهیم بنیادی آن مفهوم تبدیل بی نهایت کوچک است. قضیه ای که لی دربارۀ انتگرال گیری عرضه کرد، رده بندی معادلات دیفرانسیل جزئی را به نحوی میسر می ساخت که بیشتر روش های کلاسیک حل چنین معادلاتی را به اصلی واحد تحویل می کرد.

پیشنهاد کاربران

بپرس