لوکزامبورگ روزا

لوکْزامبورگ، رزا (۱۸۷۰ـ۱۹۱۹)(Luxemburg, Rosa)
رزا لوکزامبورگ
بانوی نظریه پرداز، مبارز و فعّال سیاسی مارکسیست. در زاموشک لهستان متولد شد ودر یک خانواده ی طبقه ی متوسط یهودی بافرهنگ و نسبتاً مرفه در ورشو بار آمد، اما بعدها بیشتر عمر خود را در آلمان گذراند. از آغاز جوانی درگیر فعالیت سیاسی سوسیالیستی شد و در سال 1889، برای گریز از خطر بازداشت، از لهستان به زوریخِ سوئیس رفت. در آنجا ریاضیات و علوم طبیعی، و سپس اقتصاد سیاسی خواند. در این دوره، به مخالفت با گرایشناسیونالیستی حزب سوسیالیست لهستان می پرداخت. در 1894، همراه با لئو یوگیشس، در تاسیس سوسیال دموکراسی پادشاهی لهستان پیش قدم شد. در 1898 و به سبب گشایش فضای سیاسی، به آلمان رفت. در آنجا در مخالفت با تجدیدنظرطلبی (ریویزیونیسم) برنشتاین، کتاب اصلاح یا انقلاب اجتماعی (1900) خود را نوشت که شاید هنوز هم بهترین پاسخ کلّی مارکسیسم به اصلاح طلبی (رفورمیسم) است. او در این کتاب این گونه استدلال می آورد که گرچه سرمایه داری دوام آورده است،
کمونیست آلمانی، زادۀ لهستان. از بنیادگذاران حزب سوسیال دموکرات لهستان، سلف حزب کمونیست لهستان، بود. از ۱۸۹۸ رهبری جناح چپ حزب سوسیال دموکرات آلمان را برعهده داشت. در آن جا، با همکاری کارل لیبکنشت، حزب اسپارتاکوس را تأسیس کرد (۱۹۱۸). درخلال جنگ جهانی اول، او را به سبب مخالفت با ادامۀ جنگ زندانی کردند. از منتقدان تصمیم برپایی قیام در نوامبر ۱۹۱۸ نیز بود. عقیدۀ او دربارۀ ملی گرایی لهستانی ها با نظریه پردازان بزرگ و چپ گرای لهستان مغایرت داشت. انباشت سرمایه را نوشت که نقدی مارکسیستیبر توسعه طلبی سرمایه داری بود. در ژانویۀ ۱۹۱۹ «فرای کورپس» (سپاه آزاد)، که شورش هواداران اسپارتاکوس را فرونشانده بود، لوکزامبورگ و لیبکنشت را به قتل رساند.