لوله عصبی

لوله عصبی ( به انگلیسی: Neural tube ) ، یکی از بخش های مهم در جنین مهره داران است. در پایان هفته سوم، چین های عصبی مجاور بخش میانی رویان به طرف یکدیگر حرکت کرده و ادغام می شوند و صفحه عصبی را به لوله عصبی مبدل می سازند. تشکیل این لوله در قسمت میانی آغاز شده و به طرفین پیش می رود. دو انتهای سری و دمی لوله عصبی موقتاً باز بوده و به ترتیب توسط دو سوراخ به نام نوروپورهای ( neuropore ) قدامی و خلفی با حفرهٔ آمنیوتیک ارتباط دارد. نوروپور قدامی ( anterior neuropore ) در روز ۲۵ ام و نوروپور خلفی ( posterior neuropore ) در روز ۲۷ ام بسته خواهد شد. صفحه عصبی به لوله عصبی ( که مغز و طناب نخاعی را می سازد ) و سلول های ستیغ عصبی ( که سیستم اعصاب محیطی، مننژها و ملانوسیتها و مدولاهای آدرنال را می سازد ) تبدیل می گردد. لوله عصبی از روز ۲۲ ام بارداری شروع به شکل گرفتن می نماید و انتهای سری آن مغز و انتهای دمی آن طناب نخاعی را می سازد. مجرای داخلی لوله عصبی به بطن های مغزی و کانال مرکزی نخاع تبدیل می شود.
اکتودرم روی نوتوکورد همزمان با نمو آن ضخامت یافته و صفحه عصبی را تشکیل می دهد. این صفحه منجر به تشکیل سیستم عصبی مرکزی خواهد گردید. صفحه عصبی نخست در گره اولیه ظاهر می گردد اما با طویل شدن زائدهٔ نوتوکوردی به طرف بخش سری گسترش پیدا کرده سرانجام تا پردهٔ دهانی - حلقی ادامه می یابد. صفحه عصبی تقریباً در روز ۱۸ ام به داخل فرورفته و در طول محور مرکزی خود ناودان عصبی ( neural groove ) و در هر طرف، چین های عصبی را به وجود می آورد.
توسعه و تغییر بخش های لوله عصبی در جنین مهره داران سیستم عصبی مرکزی و نخاع را شکل می دهد.
در جنین مهره داران ژن های مختلفی در لوله عصبی فعال است که پروتئین های مربوطه در مراحل مختلف جنینی در آن یافت می شود. پروتئین های خانواده سی دی ایکس ( Cdx1, Cdx2, Cdx4 proteins ) و پروتئین ساکس ۹ ( Sox9 protein ) و پروتئین پکس ۳ ( Pax3 protein ) از جمله این پروتئین ها هستند.
• پروتئین های سی دی ایکس ۱ و ۲ در مرحله جنینی ۸٫۵ موش
• پروتئین ساکس ۹ در مرحه جنینی ۹٫۵ موش
• پروتئین پکس ۳ در مرحله جنینی ۹٫۵ موش