لوزالمعده

لوزالمعده، پانکرِآس ( به انگلیسی: Pancreas ) یا خوش گوشت[ ۲] غده ای پهن و دراز است که در قسمت فوقانی شکم و پشت معده قرار گرفته است. لوزالمعده متشکل از سه قسمت سر، تنه و دم است. قسمت سر آن در مجاورت قسمت دوم ( دوئودنوم ) قرار گرفته است در واقع قسمت سر آن مجاورت داخلی قسمت دوم دوئودنوم محسوب می شود. تنه لوزالمعده در پشت معده قرار دارد و دم آن تا نزدیک طحال امتداد دارد. در انسان سالم و بالغ وزن پانکرِاس حدود صد گرم است.
لوزالمعده هم یک غده درون ریز ( غده ای که ترشحات آن با نام هورمون وارد جریان خون می شوند ) و هم یک غده برون ریز ( غده ای که ترشحات خود را از طریق مجرایی به سطح یا حفرات بدن می ریزد ) است که آنزیمها و مواد دیگری ترشح می کند که مستقیماً وارد محیط روده شده و به گوارش پروتئین، چربی و کربوهیدرات کمک می کنند. نگه دارنده شیره پانکراس است.
مجرای لوزالمعده اغلب با اتصال به مجرای صفراوی، از طریق مجرای مشترک صفرا ( CBD ) صفرا و شیرهٔ پانکراس را به درون قسمت دوازدهه ( قسمت ابتدایی روده باریک ) تخلیه می کند. ترشح ترشحات برون ریز لوزالمعده توسط دستگاه خودگردان پاراسمپاتیک ( شاخه ای ازعصب واگ ) که به سلول های ترشحی ختم می گردند و همچنین هورمون سکرتین و هورمون کوله سیستوکینین کنترل می گردد. این هورمون ها پس از ترشح کیموس معدی به دوازدهه از سلولهای انترو اندوکرین اپیتلیوم دوازدهه ترشح می شوند.
آنزیمهای لوزالمعده مانند آمیلاز، فسفولیپاز، لیپاز، ریبونوکلئاز و پروتئاز ( مانند تریپسینوژن، کیموتریپسینوژن و کربوکسی پپتیداز ) و الاستاز به تجزیه شیمیایی غذا کمک می کنند. [ ۳]
پروتئازهای لوزالمعده، به صورت غیرفعال و داخل کیسه هایی میکروسکوپی ( لیزوزوم ) در سلولهای آسینار لوزالمعده ذخیره شده اند که پس از خوردن غذا با تحریک عصبی و شیمیایی به داخل دوازدهه می ریزند. سپس در آنجا به وسیله آنزیمهای آنتروکیناز که از سلول های جدار روده آزاد می شوند در محیط قلیایی ( با PH=8 ) که به وسیله ترشحات مجاری پانکراس ایجاد می شود، تریپسینوژن به صورت فعال ( تریپسین ) درآمده سایر پروتئازها را فعال می کند؛ و آنها شروع به گوارش مواد غذایی می کنند. البته آمیلاز و لیپاز از ابتدا فعال هستند.
اگر این آنزیم ها به جای دوازدهه، در داخل بافت پانکراس فعال شوند، شروع به از بین بردن و گوارش بافت خود پانکراس کرده که به اصطلاح پانکراتیت یا «التهاب لوزالمعده» نامیده می شود.

لوزُالمعده (pancreas)
لوزُالمعده
(پانکرآس) در مهره داران، غدۀ ضمیمۀ دستگاه گوارش، در نزدیکی دوازدهه. هنگامی که هورمون سکرتین لوزالمعده را تحریک کند، این غده آنزیم هایی را به دوازدهه می ریزد و نشاسته ها، پروتئین ها، و چربی ها را هضم می کند. در انسان، طول لوزالمعده هجده سانتی متر است و در پشت و زیر معده قرار دارد. لوزالمعده یاخته هایی با نام جزایر لانگرهانس دارد که هورمون انسولین و گلوکاگون را برای تنظیم سطح قند خون ترشح می کنند.