لوئیس بونوئل

لوییس بونوئل پورتولس ( به اسپانیایی: Luis Buñuel Portolés؛ ۲۲ فوریه ۱۹۰۰ – ۲۹ ژوئیه ۱۹۸۳ ) فیلم ساز اسپانیایی بود که در کشورهای اسپانیا، مکزیک و فرانسه به فعالیت می پرداخت. از جمله آثار معروف او می توان به سگ اندلسی، ویریدیانا، میل مبهم هوس و جذابیت پنهان بورژوازی اشاره کرد.
وقتی که بونوئل در سن ۸۳ سالگی از دنیا رفت، در آگهی ترحیم او در نیویورک تایمز از او با صفاتی همچون «تابوشکن، معلم اخلاق، و انقلابی که در جوانی رهبر جنبش سورئالیسم آوانگارد بود و برای نیم قرن بعدی هم کارگردانی چیره دست بود»، یاد شده بود. منتقد سینما، راجر ابرت، از نخستین فیلم بونیوئل، تحت عنوان سگ اندلسی که در دوران سینمای صامت ساخته شده بود، به صورت «مشهورترین فیلم کوتاهی که تا به حال ساخته شده» یاد می کند و آخرین فیلم او که ۴۸ سال بعد ساخته شد، برنده جایزه بهترین کارگردان از طرف هیئت ملی نقد و بررسی فیلم و اجتماع ملی منتقدین سینما شد. اکتاویو پاز، نویسنده مکزیکی، آثار بونیوئل را «پیوند تصور فیلمی با تصور شعری که یک واقعیت جدید از نوع ویرانگر و فروپاشانه ایجاد کرده» توصیف کرده است.
بونوئل که اغلب با جنبش سورئالیسم دهه ۱۹۲۰ میلادی هم پیوند بود، از همان دهه تا دهه ۱۹۷۰ میلادی به ساخت فیلم مشغول بود. آثار او در دو قاره، سه زبان و تقریباً در تمام ژانرها از جمله فیلم تجربی، فیلم مستند، ملودرام، طنز، موزیکال، شهوانی، کمدی، عاشقانه، درام لباسی، فانتزی، جنایی، ماجراجویی و وسترن هستند. با وجود این گوناگونی، فیلم ساز جان هیوستون بر این باور بود که، علی رغم این گوناگونی در ژانر، هر یک از فیلم های بونوئل آن چنان شاخص است که فوراً می توان آن را تشخیص داد، یا، بر طبق گفته اینگمار برگمان، «بونوئل همیشه فیلم های بونوئلی می سازد.
شش فیلم بونیوئل در نظرسنجی منتقدین سال ۲۰۱۲ نشریهٔ سایت اند ساوند تحت عنوان «۲۵۰ فیلم برتر همه دوران ها» گنجانده شده است. ۱۵ فیلم او نیز از طرف «آنها فیلم ساختند، اینطور نیست؟» در فهرست ۱۰۰۰ فیلم برتر همه اعصار گنجانده شده است که باعث شده پس از جان فورد که ۱۶ فیلم در این فهرست دارد، در رتبه دوم قرار بگیرد. بونیوئل در فهرست ۲۵۰ کارگردان برتر از همین نشریه، در رده ۱۴ قرار دارد.
بونوئل در کالاندا متولد شد، شهری کوچک در استان تروئل در ناحیه آراگون اسپانیا. پدر او لئوناردو بونوئل، شخصی تحصیل کرده از خانواده ای با اصل و نصب از آراگون، و مادرش ماریا پورتولس بود که از شوهرش سال ها جوان تر بود و به خانواده ای ثروتمند و با نفوذ تعلق داشت. او بعدها زادگاهش را این گونه توصیف کرد که در کلاندا، «قرون وسطا تا جنگ جهانی اول ادامه داشت». لوییس که فرزند ارشد خانواده از مجموع هفت فرزند محسوب می شد، دو برادر به نام ها آلفونسو و لئوناردو و چهار خواهر به نام های آلیسیا، Concepción، مارگاریتا و ماریا داشت.