لهستانی، ادبیات (Polish literature)
لهستانی، ادبیات
ادبیاتی بومی که در قرن ۱۴م شکل گرفت و در قرن های ۱۶ و ۱۷ تحت تأثیر رنسانس شاهد شکوفایی عصر زرین خود بود، که این امر به ویژه در شعر یان کوخانوفسکی (۱۵۳۰ـ۱۵۸۴) آشکار است. سنت ادبیات بومی در نیمۀ دوم قرن ۱۸، و دوران ایگناتسی کراسیسکی (۱۷۳۵ـ۱۸۰۱)، شاعر عصر روشنگری و رمان نویس پیش گام، از نو متداول شد و در ۱۷۶۵ تئاتر ملی لهستان افتتاح شد. سیطرۀ اتریش، روسیه، و پروس در اواخر قرن ۱۸ و درخلال قرن ۱۹ بر لهستان و، به ویژه شکست قیام ۱۸۳۰ لهستان، به پیدایش ملی گرایی غم انگیزی در آثار نویسندگان بزرگ همچون آدام میتسکی یویچ، یولیوش اسلوواتسکی (۱۸۰۹ـ۱۸۴۹)، و زیگمونت کراسینسکی انجامید. این مضمون بر رمان نویسان تاریخی نظیر خنریک شنکیویچ نیز تأثیر بخشید. در پایان قرن ۱۹ واکنشی علیه طبیعت گرایی و دیگر شیوه های متعارف «نهضت لهستان جوان» (۱۸۹۰ـ۱۹۱۸) در تئاتر و ادبیات داستانی و نیز در شعر پدید آمد. در قرن ۲۰ استقلال سیاسی در سال های بین دو جنگ نویسندگانی را پروراند که تنوعی حیرت انگیز دارند و از شاعران گروه پرشور و نشاط «اسکاماندر» تا استانیسلاف ویتکیه ویچ (۱۸۸۵ـ۱۹۳۹)، فیلسوف بدبین و نمایش نامه نویس، را دربر می گیرد. تجربه های مصیبت بار زمان جنگ و پس از جنگ، به ظهور شعر و نثری انجامید که زندگی نجات یافتگان یا مبتلایان به صدمات روحی اجتماعی را ثبت می کرد. نویسندگان مهم این گروه عبارت اند از چسلاو میلوش، شاعر کهنه کار و دانشمند (برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات)، ازبیگنیف خربرت، ویتولت گومبروویچ، تادئوس روژویچ، شاعر، و اسلافومیر مروژک، نمایش نامه نویس طنزپرداز.
لهستانی، ادبیات
ادبیاتی بومی که در قرن ۱۴م شکل گرفت و در قرن های ۱۶ و ۱۷ تحت تأثیر رنسانس شاهد شکوفایی عصر زرین خود بود، که این امر به ویژه در شعر یان کوخانوفسکی (۱۵۳۰ـ۱۵۸۴) آشکار است. سنت ادبیات بومی در نیمۀ دوم قرن ۱۸، و دوران ایگناتسی کراسیسکی (۱۷۳۵ـ۱۸۰۱)، شاعر عصر روشنگری و رمان نویس پیش گام، از نو متداول شد و در ۱۷۶۵ تئاتر ملی لهستان افتتاح شد. سیطرۀ اتریش، روسیه، و پروس در اواخر قرن ۱۸ و درخلال قرن ۱۹ بر لهستان و، به ویژه شکست قیام ۱۸۳۰ لهستان، به پیدایش ملی گرایی غم انگیزی در آثار نویسندگان بزرگ همچون آدام میتسکی یویچ، یولیوش اسلوواتسکی (۱۸۰۹ـ۱۸۴۹)، و زیگمونت کراسینسکی انجامید. این مضمون بر رمان نویسان تاریخی نظیر خنریک شنکیویچ نیز تأثیر بخشید. در پایان قرن ۱۹ واکنشی علیه طبیعت گرایی و دیگر شیوه های متعارف «نهضت لهستان جوان» (۱۸۹۰ـ۱۹۱۸) در تئاتر و ادبیات داستانی و نیز در شعر پدید آمد. در قرن ۲۰ استقلال سیاسی در سال های بین دو جنگ نویسندگانی را پروراند که تنوعی حیرت انگیز دارند و از شاعران گروه پرشور و نشاط «اسکاماندر» تا استانیسلاف ویتکیه ویچ (۱۸۸۵ـ۱۹۳۹)، فیلسوف بدبین و نمایش نامه نویس، را دربر می گیرد. تجربه های مصیبت بار زمان جنگ و پس از جنگ، به ظهور شعر و نثری انجامید که زندگی نجات یافتگان یا مبتلایان به صدمات روحی اجتماعی را ثبت می کرد. نویسندگان مهم این گروه عبارت اند از چسلاو میلوش، شاعر کهنه کار و دانشمند (برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات)، ازبیگنیف خربرت، ویتولت گومبروویچ، تادئوس روژویچ، شاعر، و اسلافومیر مروژک، نمایش نامه نویس طنزپرداز.
wikijoo: لهستانی،_ادبیات