لهجه ابادانی

لهجه آبادانی. گویش آبادانی که به آن لهجهٔ آبادانی نیز می گویند، یکی از لهجه های زبان فارسی است. این شیوهٔ سخن گفتن فارسی به دنبال آغاز فعالیت های نفتی در آبادان و مهاجرت اقوام ایرانی و غیر ایرانی ( مانند انگلیسی ها، هندی ها و رانگونی ها ) در دهه نخست قرن بیستم میلادی شکل گرفت. [ ۱] بنا به گزارش یرواند آبراهامیان بیشتر سکنه اصلی آبادان از مناطق صنعتی شمال خوزستان و استان های بوشهر و فارس و چهارمحال بختیاری بودند. تقریباً از تمامی مناطق ایران در آبادان هیئت یا مسجد و حسینیه یافت می شود که این نشان دهندهٔ وسعت برخورد اقوام با یکدیگر است که از آنجا که عمدهٔ مهاجران از استان های دیگر به آبادان مهاجرت کرده بودند لهجهٔ آبادانی که آهنگی نزدیک به لهجهٔ بوشهری و سبک بیانی شبیه به لهجه های شیرازی و کازرونی دارد را بتوان ترکیبی از لهجه ها و گویش های مردم مناطق یادشده دانست ونیز تأثیر کلمات بیگانه در لهجهٔ محاوره ای مردم آبادان اندکی بیشتر از مردم سایر مناطق است. [ ۲] چهاربخش یا سکتور زبانی، در گویش آبادان دخالت داشته اند: اول، زبان عربی که زبان مبنا یا «پایه» در این گویش است. دوم، زبان فارسی و لهجه های وابسته به آن. پس از شکل گیری شهر آبادان، قومیت های متعددی ازمردم جهت کار و درآمد به این شهر سرازیر شدند. مهم ترین آنها بوشهری ها، لرها، بختیاری ها، کردها و بلوچ ها بودند. سوم، زبان هندی و لهجه های وابسته بدان است. مانند لهجه اردو «زبان فعلی مردم پاکستان» و لهجه بنگالی «زبان فعلی مردم بنگلادش». . . همانگونه که می دانید بنگلادش و پاکستان سابقاً جزیی از خاک کشورهند بودند. چهارم، زبان انگلیسی و «لهجه» های وابسته به آن. [ ۳]
این لهجه که با فارسی محاوره ای معیار تفاوت چندانی ندارد بیشتر مبتنی بر کسره گرایی است و آوای حروف نیست چه در کلمه چه در ترکیب ممکن است بر حسب آوای پیشین یا پسین خود تغییر کند؛ مثلاً:
• بخور - - > boxor
• بپوش - - > bopuš
• پسر - - > pesar: پسرِ مجتبی - - > peser'e moštebâ
• بچه - - > bece: بچه ها - - > becâ
نشانه جمع در لهجهٔ آبادانی به صورت «آ» بیان می شود.
نشانهٔ مفعولی «را» در لهجهٔ خوزستانی، مانند گویش های لری جنوبی، دشتستانی و سایر لهجه های جنوبی پارسی به صورت زیر ( e ) بیان می شود و نیز که نشانه اضافه و وصف که در فارسی زیر ( کسره ) است در این گویش بیشتر حذف می شود که این اتفاق در لهجه شیرازی هم می افتد. حرف میانجی بین واک ها و نشانهٔ مفعولی که در لهجه خوزستانی، مثل دشتستانی، بیشتر گویش های جنوبی و شمالی لری، لهجه های جنوبی پارسی، کسره است آوای ( n ) می باشد. چند نمونه: