لعلا

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
علو (۷۰ بار)
ل (۳۸۴۲ بار)

علو (بر وزن قفل) بلندی. علاء: برتری و رفعت شأن. اولی از نصر ینصر آید مثل «عَلَاالشَّیْ‏ءُ وَالنَّهارُ یَعْلُوا عُلُوّاً:اِرْتَفَعَ» دومی از باب علم یعلم آید یعنی «عَلی فُلانٌ فِی الْمَکارِمِ یَعْلی عَلاءً:شَرِفِ» این خلاصه فرق آن دو است وگرنه در جای همدیگر نیز به کار می‏روند. *** علو به مناسبت معنی اولی در قهر و غلبه و تکبّر نیز استعمال می‏شود . آنگاه هر خدا مخلوق خویش تصاحب می‏کرد و یکی بر دیگری غلبه و برتری می‏کرد. . فرعون در زمین طغیان کرد و ظلم پیشه گرفت و مردم آن را فرقه‏ها کرد. . و تا هلاک کنند آنچه را که غلبه کردند هلاک وحشتناکی . حتماً حتماً دوبار در زمین فساد و طغیان بزرگ می‏کنید. *** عالی: بالا و طاغی مثل . بالای دیارشان را پائین آن قرار دادیم یعنی زیر و زبر کردیم.ایضاً . و مثل . فرعون طاغی است در زمین. ایضاً به معنی رفیع و برتر است نحو . که ظاهراً رفعت و برتری مراد است و مثل . که به معنی برتر است. *** علی (بر وزن جدا) جمع علیا است یعنی مرتفع و بلند . قرآن نازل شده است از جانب خدائی که زمین و آسمان‏های بلند را آفریده. ایضاً . *** علوّ: به معنی ارتفاع است مثل عتوّ و در معنی تکبّر و طغیان نیز به کار رود مثل «وَلَتَعْلُنَّ عُلُوّاً کَبیراً» که گذشت. *** تعالی: . تعالی فعل است از تفاعل یعنی برتر و بالاتر است خدا از آنچه شرک می‏ورزند. راغب گوید تفاعل در آن برای مبالغه است. *** تعال (به فتح لام) فعل امر است از تفاعل یعنی بیا بالا اصلش آن است که کسی از بالا کسی را که در پائین است ندا کند و بگوید: تعال. سپس در اثر کثرت استعمال به معنی «بیا» به کار رفته اعم از آنکه نداشده در بالا باشد یا پائین یا مساوی با منادی چنانکه در اقرب الموارد و مفردات گفته است. آن به لفظ جمع مذکر (تَعالَوْا) هفت بار و به لفظ جمع مؤنث (تَعالَیْن) یکبار در قرآن آمده است. . ای اهل کتاب بیائید به سوی کلمه‏ای که میان ما و شما یکسان است . و آن خطاب به زنان حضرت رسول «صلی‏اللَّه‏وعلیه‏ و آله» است. *** علیّ: بسیار برتر. بسیار رفیع‏القدر. و آن صیغه مبالغه است آن جمعاً یازده بار در قرآن مجید آمده است هشت بار در وصف خدای تعالی مثل . یکدفعه درباره قرآن و یکبار در وصف نام نیک یا شریعت پیامبران . و یکبار درباره مکان ادریس «علیه‏السلام» . درباره این آیه در «درس-ادریس» صحبت شده است. اهل لغت آن را در علوّ مقام و علوّ مکان هر دو گفته‏اند ولی ظهور همه آیات در علوّ مقام است. غیر از آیه فوق. راغب گفته: معنی هُوَالْعَلِّیُ الْکَبیرُ آن است که برتر است از اینکه وصف واصفین بلکه علم عارفین به او احاطه کند. در جمع آمده: علّی در اصل از علوّ است خدای سبحان به وسیله اقتدار و نفوذ سلطان برتر و بالاتر است. *** اعلی: بالاتر و برتر. در علوّ مکان و مقام هر دو آید مثل . که در علوّ مقام است و مثل . . که ظهور هر دو در علوّ مکان است نه مقام جمع آن در قرآن اعلون آمده . *** متعالی: رفیع المقام. طبرسی فرموده متعالی و عالی هر دو یکی است، که محال است کسی با آن مساوی باشد .