لطفی پاشا. [ ل ُ ] ( اِخ ) وزیر اعظم عثمانی. متوفی به سال 950 هَ. ق. او راست : قانون نامه عثمانی به ترکی ، صاحب قاموس الاعلام گوید: یکی از وزرائی است که در زمان سلطان سلیمان قانونی به مقام نخست وزیری رسیده و از نژاد آرناؤد میباشد، در حرم همایون مانند خواجه سرایان پرورش یافته ، به الویه چند منصوب گشته و در سفر پویه واقع در جنوب ایتالیا و جزیره ٔکورفه در معیت خیرالدین باربروس به سمت فرمانده لشکر مشغول خدمت بوده ، در حین عودت از آن سفر هرچه بود مدت کمی دچار نکبت و بی طالعی شد پس وزیر ثالث و سپس وزیر ثانی گردید و در خلال همین احوال با خواهر سلطان سلیمانخان ازدواج کرد و به شان و شوکت خویش افزود. در تاریخ 944 هَ. ق. بعد از ایاس پاشا به مسند صدارت عظمی نایل شد، و زمام امور کشور را سه سال در دست داشت و به عللی از زوجه اش جدا و معزول و به دیمتوکه تبعید و در تاریخ 950 هَ. ق. در همانجا گذشته شد او به ادبیات عرب و فقه و حدیث و دیگر علوم رسمی حتی علم طب نیز وقوف تامه داشت و کتاب بسیار به زبان عربی و ترکی به وجود آورد که مهمترین آنها: 1- تاریخ عثمانی ( تا زمان خود ). 2- آصف نامه راجع به آداب وزرا. 3-یک کتاب دائر به طب. 4- تحفةالطالبین. 5- کتاب الاسئلة و الاجوبة. 6- تنبیه الغافلین و تأکید الکاسلین. 7- کتاب الکنوز فی لطائف الرموز در حدیث. 8- زبدة المسائل فی الاعتقادات و العبادات و غیره است. روی هم رفته وزیری باتدبیر و شخصی عالم و عاقل اما مغرور و خودپسند بود و در مدت صدارت خود پاره ای از مراسم قدیمه را برانداخت و پاره ای اصول جدید احداث کرد و بعض از خیرات و مبرات نیز داشته است. ( قاموس الاعلام ترکی ).
فرهنگ فارسی
وزیر اعظم دولت عثمانی ( ف. ۹۵٠ه. ) . وی در زمان سلطان سلیمان قانونی بسال ۹۴۴ ه. بمقام صدراعظمی رسید و سه سال زمام امور کشور را در دست داشت . لطفی پاشا کتابهایی بترکی و عربی نگاشته که از آن جمله اند : [ تاریخ عثمانی ] [ آصف نامه ] و [ تحفه الطالبین ] . وزیر اعظم عثمانی
