لرها
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
پیشنهاد کاربران
لرها، بختیاری ها و پیوند تاریخی–زبان شناسی با پارت ها و سکاها
- - -
1. جایگاه جغرافیایی لرها
سرزمین های امروزی لرنشین ( لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، بخش هایی از خوزستان و ایلام ) در طول تاریخ در مرز میان فلات مرکزی ایران و زاگرس علیا قرار داشته است.
... [مشاهده متن کامل]
این ناحیه از دوران باستان، گذرگاه و محل استقرار اقوام گوناگونی چون ایلامیان، کاسی ها، مادها، پارت ها و در ادامه سکاها بوده است.
- - -
2. ارتباط لرها با پارت ها ( اشکانیان )
شماری از پژوهشگران لرها ( به ویژه بختیاری ها ) را بازمانده ی شاخه ای از پارت ها می دانند که پس از سقوط شاهنشاهی اشکانی، در کوهستان های زاگرس مأوا گرفتند.
در منابع اسلامی مانند طبری و یاقوت حموی تصریح شده است که لرها در اصل �پهلوی� ( پارتی ) بوده اند.
واژه ی �پهلَه� ( نام قدیم ناحیه لرستان و بختیاری ) با �پهلوی� ( زبان اشکانی ) هم ریشه دانسته شده و این خود گواهی بر پیوند پارت ها و لرها به شمار می رود.
- - -
3. ارتباط لرها با سکاها
سکاها ( سَکاها یا سَگسین ) از اقوام ایرانی تبار کوچ نشین بودند که در هزاره ی نخست پیش از میلاد در ایران، آسیای میانه و شمال هند حضور یافتند.
بخشی از سکاها در جریان کوچ ها به غرب ایران آمدند و در زاگرس پراکنده شدند.
یافته های باستان شناسی در لرستان و ایلام نشان داده اند که در عصر آهن، اشیای مفرغی با نقش مایه های سکایی ( پیکره های حیوانی، صحنه های شکار و جنگاوران سوارکار ) رواج داشته است.
این داده ها احتمال پیوند نیاکان لرها با سکاها را تقویت می کند.
- - -
4. شواهد زبان شناسی
زبان لری و بختیاری شاخه ای از زبان های ایرانی جنوب غربی است و پیوند نزدیکی با فارسی و کردی دارد.
با این حال، وجود برخی واژگان و ساختارهای نحوی در لری که یادآور زبان های شمال شرقی ( مانند پارتی و سغدی ) است، از دید زبان شناسان به عنوان نشانه ای از تبار پارتی–سکایی لرها مطرح شده است.
- - -
✅ جمع بندی
با تکیه بر شواهد تاریخی، زبان شناختی و باستان شناسی می توان گفت که لرها، به ویژه بختیاری ها، بازماندگان مستقیم پارت ها ( اشکانیان ) بوده و در طول تاریخ با سکاها نیز درآمیخته اند. بدین ترتیب، هویت تاریخی آنان در پیوند با دو مؤلفه ی پارتی و سکایی قابل بررسی است.
- - -
📚 منابع معتبر کتابی
1. طبری، محمد بن جریر. تاریخ الرسل و الملوک. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: اساطیر، ۱۳۶۲.
2. یاقوت حموی. معجم البلدان. ترجمه علی نقی منزوی. تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۲.
3. زرین کوب، عبدالحسین. تاریخ ایران بعد از اسلام. تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۴.
4. کریستن سن، آرتور. ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۳۲.
5. گیرشمن، رومن. ایران از آغاز تا اسلام. ترجمه محمد معین. تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۶۲.
6. دیاکونوف، ای. م. تاریخ ماد. ترجمه کریم کشاورز. تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۹.
7. کخ، هیدماری. تاریخ ایران باستان. ترجمه پرویز رجبی. تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۸۱.
8. پیرنیا، حسن. ایران باستان. تهران: اقبال، ۱۳۳۲.
9. مینوی، مجتبی. مقالات مینوی. تهران: توس، ۱۳۶۲.
- - -
- - -
1. جایگاه جغرافیایی لرها
سرزمین های امروزی لرنشین ( لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، بخش هایی از خوزستان و ایلام ) در طول تاریخ در مرز میان فلات مرکزی ایران و زاگرس علیا قرار داشته است.
... [مشاهده متن کامل]
این ناحیه از دوران باستان، گذرگاه و محل استقرار اقوام گوناگونی چون ایلامیان، کاسی ها، مادها، پارت ها و در ادامه سکاها بوده است.
- - -
2. ارتباط لرها با پارت ها ( اشکانیان )
شماری از پژوهشگران لرها ( به ویژه بختیاری ها ) را بازمانده ی شاخه ای از پارت ها می دانند که پس از سقوط شاهنشاهی اشکانی، در کوهستان های زاگرس مأوا گرفتند.
در منابع اسلامی مانند طبری و یاقوت حموی تصریح شده است که لرها در اصل �پهلوی� ( پارتی ) بوده اند.
واژه ی �پهلَه� ( نام قدیم ناحیه لرستان و بختیاری ) با �پهلوی� ( زبان اشکانی ) هم ریشه دانسته شده و این خود گواهی بر پیوند پارت ها و لرها به شمار می رود.
- - -
3. ارتباط لرها با سکاها
سکاها ( سَکاها یا سَگسین ) از اقوام ایرانی تبار کوچ نشین بودند که در هزاره ی نخست پیش از میلاد در ایران، آسیای میانه و شمال هند حضور یافتند.
بخشی از سکاها در جریان کوچ ها به غرب ایران آمدند و در زاگرس پراکنده شدند.
یافته های باستان شناسی در لرستان و ایلام نشان داده اند که در عصر آهن، اشیای مفرغی با نقش مایه های سکایی ( پیکره های حیوانی، صحنه های شکار و جنگاوران سوارکار ) رواج داشته است.
این داده ها احتمال پیوند نیاکان لرها با سکاها را تقویت می کند.
- - -
4. شواهد زبان شناسی
زبان لری و بختیاری شاخه ای از زبان های ایرانی جنوب غربی است و پیوند نزدیکی با فارسی و کردی دارد.
با این حال، وجود برخی واژگان و ساختارهای نحوی در لری که یادآور زبان های شمال شرقی ( مانند پارتی و سغدی ) است، از دید زبان شناسان به عنوان نشانه ای از تبار پارتی–سکایی لرها مطرح شده است.
- - -
✅ جمع بندی
با تکیه بر شواهد تاریخی، زبان شناختی و باستان شناسی می توان گفت که لرها، به ویژه بختیاری ها، بازماندگان مستقیم پارت ها ( اشکانیان ) بوده و در طول تاریخ با سکاها نیز درآمیخته اند. بدین ترتیب، هویت تاریخی آنان در پیوند با دو مؤلفه ی پارتی و سکایی قابل بررسی است.
- - -
📚 منابع معتبر کتابی
1. طبری، محمد بن جریر. تاریخ الرسل و الملوک. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: اساطیر، ۱۳۶۲.
2. یاقوت حموی. معجم البلدان. ترجمه علی نقی منزوی. تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۲.
3. زرین کوب، عبدالحسین. تاریخ ایران بعد از اسلام. تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۴.
4. کریستن سن، آرتور. ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۳۲.
5. گیرشمن، رومن. ایران از آغاز تا اسلام. ترجمه محمد معین. تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۶۲.
6. دیاکونوف، ای. م. تاریخ ماد. ترجمه کریم کشاورز. تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۹.
7. کخ، هیدماری. تاریخ ایران باستان. ترجمه پرویز رجبی. تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۸۱.
8. پیرنیا، حسن. ایران باستان. تهران: اقبال، ۱۳۳۲.
9. مینوی، مجتبی. مقالات مینوی. تهران: توس، ۱۳۶۲.
- - -