لبنیات

آن دسته از مواد غذایی که از شیر دام ها تولید می شوند. معمولاً مادۀ اولیۀ تولید انواع لبنیات، شیر گاو است؛ اما گاهی از شیر دیگر پستانداران ازجمله بُز، گوسفند، گاومیش، گوزن و اسب نیز در نقاط مختلف جهان استفاده می شود. فرآورده های لبنی منبع کلسیم به شمار می روند. دندان ها، استخوان، قلب، ماهیچه ها و سیستم اعصاب بدن برای انجام درست وظایف خود به کلسیم نیاز دارند. بنابراین، لبنیات خطر بسیاری از بیماری ها را کاهش می دهد. همچنین پروتئین، ویتامین های گروه ب و دیگر مواد لازم برای بدن مانند سلنیوم، روی، فسفر، پتاسیم و منیزیوم را تأمین می کند. همۀ فرآورده های لبنی چربی بالایی دارند، به ویژه چربی هایی که موجب افزایش کالری می شوند. برخی نیز دارای باکتری های مفیدند؛ این باکتری ها در تهیۀ محصولات لبنی ازجمله ماست و شیر به کار می روند که به حفظ تعادل باکتری های موجود در رودۀ کوچک کمک می کنند. این باکتری ها به حفظ سلامت بدن در برابر سرطان و بالارفتن کلسترول یاری می رسانند. از انواع فرآورده های لبنی است: شیر، ماست، پنیر، خامه یا سرشیر، خامه ترش، شیرخشک، شیر غنی شده، کره، دوغ و بستنی. انسان از گذشته های دور با شیر مواد غذایی تازه و مواد غذایی نگهداری شدنی تولید می کرده است. در بعضی کشورها، تقریباً نیمی از شیر تولیدی را به صورت شیر پاستوریزه، کم چربی یا چرخ کرده و به حالت تازه مصرف می کنند، اما بخش عمدۀ شیر به فرآورده های قابل نگهداری مانند کره، پنیر و شیرخشک تبدیل و به بازار مصرف عرضه می شود.