لاهوری محمدرضا

[ویکی نور] «محمد رضا لاهوری» (1098ق1686/م)در مولتان به دنیا آمد. وی از صوفیان شیعه مذهب هند است که در قرن یازدهم هجری قمری می زیست.
از باب ارادت به امام هشتم شیعیان، علی بن موسی الرضا(ع)، کتاب شرح خود بر مثنوی را «مکاشفات رضوی» نامید. مهم ترین مشخصه ای که مکاشفات رضوی را از دیگر شرح های هندیان متمایز می سازد، رنگ شیعی آن است. لاهوری تا می تواند می کوشد اساس سخنان مولانا را بر حدیث ها و روایت های شیعیان استوار سازد و از این جهت مانند شارح دانشمند ترک عبدالباقی گلپینارلی (1351-1287ش) است که شرح او بر مثنوی نیز حال و هوای کامل شیعی دارد.
لاهوری، چنان که از شرح او برمی آید، مولانا را پیرو یا شارح اندیشه های ابن عربی نمی داند. به همین سبب، وقتی به سخن ابن عربی استناد می کند که آن را موافق مذهب خود ببیند. نام ابن عربی در شرح او بیش از سه بار نیامده است که یکی از آن ها اختصاص دارد به نقل جمله ای از فتوحات مکیه، باب 366، در کنار سخنی از علاءالدوله سمنانی، تا نشان دهد که «شیخ محیی الدین بن عربی امام مهدی(عج) را خاتم ولایت محمدی می داند و تا وقت ظهور آن حضرت، نایب او را در هر دوری از ادوار فلکی موجود می داند که به نیابت او کار می کند».
این در حالی است که منظور مولانا همچنان که جلال الدین همایی می نویسد: «مقصود مولوی مهدی موعود منتظَر نیست که به عقیده شیعه و سنی باید از نسل علی(ع) باشد، چنان که شیخ محیی الدین در مؤلفات خود به شرح نوشته است. بلکه مرادش ولی امر و قطب زمان است». سید جعفر شهیدی نیز می نویسد: «ولی یا قطب یا امام در اصطلاح صوفیان به معنی امام یا حجت که در علم کلام شیعه شناسانده شده، نیست».
شارح لاهوری مثنوی از یاد این نکته نیز غافل نمی نماند که از نگاه «اکابر اهل سنت و جماعت» منظور مولانا نایب پیغمبر(ص) است. با این حال، محمد اکبرآبادی به سبب اشارت های شیعی مکاشفات رضوی سخت محمد رضا لاهوری را به باد تحقیر می گیرد و به زشتی یاد می کند.
سایت همزبانی،پیوندگاه فارسی یاران جهان، مقاله شرحهای هندیان بر مثنوی مولانای ایرانیان، حسن لاهوتی، 20 اردیبهشت 1390.