لا در قاعده لا ضرر

[ویکی فقه] اصولا «لا» در معنای حقیقی خود برای نفی جنس به کار می رود و بر سر هر جمله ای که بیاید دلالت دارد که مدخول لا به کلی در عالم خارج وجود ندارد، حال باید دید وقتی گفته می شود: «لا ضرر و لا ضرار» آیا مفهوم و معنایش همین است.
اصولا «لا» در معنای حقیقی خود برای نفی جنس به کار می رود به طور مثال، «لا رجل فی الدار» یعنی هیچ مردی در خانه نیست. «لا» در جمله مذکور، امکان وجود هر مردی را در منزل نفی می کند و از این جمله، شنونده در می یابد که قطعا هیچ مردی در منزل نیست.
معنای لا در ضرر
حال باید دید وقتی گفته می شود: «لا ضرر و لا ضرار» آیا مفهوم و معنایش این است که پس از گرویدن مردم به اسلام ، دیگر به طور خارجی و عینی میان آنان ضرر وجود ندارد؟ به طور قطع چنین برداشتی از جمله نادرست است؛ زیرا به رای العین می بینیم که در عالم خارج میان مسلمانان ضرر وجود دارد و ابنای بشر به انحای گوناگون هر روز منشا ایراد ضرر به یکدیگر می شوند. وانگهی اگر از جمله بالا چنین برداشت شود که ضرر در عالم خارج وجود ندارد، این موضوع چه ارتباطی به شارع پیدا می کند. شارع چه وظیفه ای دارد که خارجیات را توصیف کند؟ و اصولا فلسفه صدور آنچه می تواند باشد؟ با بروز این گونه اشکالات، فقها تلاش کرده اند ابعاد و زوایای گوناگون «لا» ی مذکور در حدیث را به گونه ای تفسیر و تعبیر کنند که اقرب به نظر شارع باشد. برای تسهیل فهم مطلب، پنج نظریه مشهور را که در این باره وجود دارد، به اختصار مورد بررسی قرار می دهیم.
← نظریه های مشهور علما
۱. ↑ انصاری، مرتضی، رسائل، ص۱۱۹ به بعد
...