لئون فستینگر (1919-1989) (Leon Festinger)
روان شناس امریکایی که بیشاز همه برای نظریۀ
ناهماهنگی_شناختی و نظریۀ مقایسۀ
اجتماعی اش معروف است. او به عنوان یکی از مهم ترین
روان شناسان اجتماعی قرن بیستم در نظر گرفته می شود.
فستینگر در بروکلین،
نیویورک در یک خانوادۀ مهاجر روسیِ خودآموخته متولد شد. در 1939، مدرک کارشناسی علوم را از
سیتی کالج نیویورک دریافت کرد. پس از اتمام تحصیلات کارشناسی، در
دانشگاه آیووا به تحصیل ادامه داد و زیر نظر
کورت لوین به عنوان استاد راهنما، در 1940 مدرک کارشناسی ارشد روان شناسی گرفت و در 1942 نیز موفق به اخذ دکترا در رشتۀ روان شناسی کودک شد. در همان سال با مری اولیور بالو پیانیست ازدواج کرد و از او صاحب سه فرزند شد، هر چند که در نهایت از یکدیگر جدا شدند.
در 1945، کورتلوینمرکز تحقیقاتی گروه دینامیک را در موسسۀ فناوری ماساچوست تأسیس کرد و فستینگر به آن مرکز رفت و آن جا تبدیل به
استاد راهنما شد. پس از مرگ لوین در 1947، فستینگر آن جا را ترک کرد و در
دانشگاه میشیگان استادیار شد. در 1951، در
دانشگاه مینه سوتا استاد برجستۀ روان شناسی شد. در دهۀ 1950، به او بودجۀ بخش علوم رفتاری بنیاد فورد اختصاص یافت. این بودجه بخشی از برنامۀ تحقیقاتیِ آزمایشگاه تحقیقات در روابط اجتماعی بود که باعث توسعۀ نظریۀ مقایسۀ اجتماعی شد.
او در 1955 به
دانشگاه استنفورد نقل مکان کرد. طی سال های بودن در استنفورد در دهه های 1950 و 1960، در اوج توانایی و تأثیرگذاری بود و ضمن ادامه دادن کارش در زمینۀ روان شناسیِ اجتماعی، روان شناسانِ اجتماعی بسیار جوانی همچون
الیوت_آرونسون را تربیت کرد. در 1959، جایزۀ دانشمند ممتاز "انجمن روان شناسی امریکا" (APA) را دریافت کرد. او در همان سال هم عضو "آکادمی هنرها و علوم امریکا" بود.
ناهماهنگی
شناختی یک حالت هیجانی خاص است که وقتی افکار و رفتار ما با هم تعارض پیدا می کند، بروز می یابد. در چنین شرایطی، ما نوعی ناهماهنگی را در ذهن خود تجربه می کنیم که تحملش در بلندمدت آزاردهنده می شود، تا جایی که تلاش می کنیم به هر شکل ممکن این فاصله را کم کنیم. عموماٌ در چنین وضعیتی، افکارمان هستند که دچار تغییر می شوند و نه رفتارهایمان. همچنین، گاهی اوقات که دو نگرش متضاد در ذهن خود داریم و مایل نیستیم که هیچ کدام از آن ها را کنار بگذاریم نیز بروز می کند. در این قبیل مواقع هم ذهن تلاش می کند با تفسیر و توجیه خاص خودش، ما را از این تعارض و ناهماهنگی رها کند و به ما بقبولاند که هر دو نگرش درست و قابل قبول است. مقایسۀ اجتماعی نیز مقایسه کردن خودمان با دیگران و از جمله خصایص ما انسان ها است که باعث می شود در پی آن، حس لذت یا رنج را در وجود خویش تجربه کنیم و به قضاوت کردن خود بپردازیم.
فستینگر به علت ابتلا به سرطان کبد درگذشت.
منابع:
http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Leon_Festinger
https://en.wikipedia.org/wiki/Leon_Festinger
https://www.britannica.com/biography/Leon-Festinger
https://www.nap.edu/read/4547/chapter/5#99
