قِیمومَت بر مستعمرات (colonial trusteeship)
اندیشۀ امانت بودن مستعمرات از جانب مردم بومی مستعمره در دست قدرت استعمارگر. این اصل در قرن نوزدهم از جملۀ اصول مهم و بسیار مورد قبول سیاست استعماری انگلستان بود که تلویحاً و تصریحاً در تأیید تلاش های انگلستان برای ریشه کن کردن تجارت برده و برده داری به آن استناد می شد و گفته می شد که این کشور، در تعقیب سیاست های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، اقوام بومی مستعمرات را برای خودگردانی آماده می کند. در معنای کلی، خاستگاه مفهوم قیمومت بر مستعمرات را عموماً اعلام این مطلب در سخنرانی ادموند بروک دربارۀ اعلامیۀ هند در ۱۷۸۵ می دانند که انگلستان از بابت رفاه و بهزیستی مردمان هند به مثابۀ امانتی مقدس مسئول است. بسیاری از منتقدان استعمار، مفهوم قیمومت را بهانه ای برای استثمار اقتصادی و توسعه طلبی امپریالیستی می انگارند و مردود می شمارند. در قرن بیستم، مفهوم قیمومت از طریق جامعۀ ملل و سازمان ملل متحد به اجرا درآمده است. در چارچوب جامعۀ ملل، سرپرستی سرزمین هایی که مستعمرۀ دولت های شکست خورده در جنگ جهانی اول بودند پس از جنگ به متفقین سپرده شد. مثلاً، انگلستان مسئولیت افریقای شرقی آلمان (تانگانیکا) را بر عهده گرفت و مسئولیت مستعمرات پیشین آلمان در غرب و مرکز افریقا نیز بین انگلستان، فرانسه و بلژیک تقسیم شد. بیشتر سرزمین های تحت سرپرستی پس از جنگ جهانی دوم به صورت سرزمین های تحت قیمومت سازمان ملل درآمدند، اگرچه افریقای جنوبی از قرار دادن مستعمرۀ پیشین جنوب غربی افریقایِ آلمان (نامیبیای فعلی) تحت نظام قیمومت ملل متحد سرباز زد. کشوری که ادارۀ سرزمین های تحت سرپرستی و قیمومت را برعهده داشت مؤظف به پی گیری سیاست هایی بود که در نهایت به خودگردانی مردم آن سرزمین ها بینجامد. آخرین قلمرویی که تحت نظام قیمومت ملل متحد قرار داشت، یعنی جمهوری پالائو، در ۱۹۹۴ به استقلال رسید.
اندیشۀ امانت بودن مستعمرات از جانب مردم بومی مستعمره در دست قدرت استعمارگر. این اصل در قرن نوزدهم از جملۀ اصول مهم و بسیار مورد قبول سیاست استعماری انگلستان بود که تلویحاً و تصریحاً در تأیید تلاش های انگلستان برای ریشه کن کردن تجارت برده و برده داری به آن استناد می شد و گفته می شد که این کشور، در تعقیب سیاست های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، اقوام بومی مستعمرات را برای خودگردانی آماده می کند. در معنای کلی، خاستگاه مفهوم قیمومت بر مستعمرات را عموماً اعلام این مطلب در سخنرانی ادموند بروک دربارۀ اعلامیۀ هند در ۱۷۸۵ می دانند که انگلستان از بابت رفاه و بهزیستی مردمان هند به مثابۀ امانتی مقدس مسئول است. بسیاری از منتقدان استعمار، مفهوم قیمومت را بهانه ای برای استثمار اقتصادی و توسعه طلبی امپریالیستی می انگارند و مردود می شمارند. در قرن بیستم، مفهوم قیمومت از طریق جامعۀ ملل و سازمان ملل متحد به اجرا درآمده است. در چارچوب جامعۀ ملل، سرپرستی سرزمین هایی که مستعمرۀ دولت های شکست خورده در جنگ جهانی اول بودند پس از جنگ به متفقین سپرده شد. مثلاً، انگلستان مسئولیت افریقای شرقی آلمان (تانگانیکا) را بر عهده گرفت و مسئولیت مستعمرات پیشین آلمان در غرب و مرکز افریقا نیز بین انگلستان، فرانسه و بلژیک تقسیم شد. بیشتر سرزمین های تحت سرپرستی پس از جنگ جهانی دوم به صورت سرزمین های تحت قیمومت سازمان ملل درآمدند، اگرچه افریقای جنوبی از قرار دادن مستعمرۀ پیشین جنوب غربی افریقایِ آلمان (نامیبیای فعلی) تحت نظام قیمومت ملل متحد سرباز زد. کشوری که ادارۀ سرزمین های تحت سرپرستی و قیمومت را برعهده داشت مؤظف به پی گیری سیاست هایی بود که در نهایت به خودگردانی مردم آن سرزمین ها بینجامد. آخرین قلمرویی که تحت نظام قیمومت ملل متحد قرار داشت، یعنی جمهوری پالائو، در ۱۹۹۴ به استقلال رسید.
wikijoo: قیمومت_بر_مستعمرات