تحریف ریشه شناسی و برداشت های عامیانه از شباهت ظاهری واژه ها هستند. من سعی می کنم با منابع معتبر زبان شناسی ( اوستایی، پهلوی، عربی و ترکی ) دقیق و علمی پاسخ بدم:
- - -
۱. �قیمت� از کجاست؟
... [مشاهده متن کامل]
❌ ادعا: �قیمت واژه ای ترکی است و از قیمک/قیمدی می آید. �
✅ واقعیت:
قیمت یک واژه ی عربی است. در متون عربی قرون اولیه ( مثلاً صحاح جوهری و لسان العرب ) آمده:
> �القِیمَةُ: ثَمَنُ الشیءِ وَقَدْرُه. � یعنی �قیمت، بهای یک چیز و ارزش آن است�.
در عربی، �قِیَم� ( جمع �قِیمَة� ) از ریشه ق - و - م به معنای �ایستادن، برپاداشتن، ارزش گذاری� آمده.
این ریشه در قرآن هم بارها آمده است: �ذلک دین القَیِّمة� ( توبه، ۳۶ ) و �قیاماً للناس� ( نساء، ۵ ) .
🔹 بنابراین �قیمت� در اصل عربی است و خیلی پیش از ورود زبان ترکی به ایران، در متون عربی وجود داشته.
📚 منابع:
ابن منظور، لسان العرب، ذیل �قوم�
فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج ۴، ص ۲۶۷
- - -
۲. شباهت �قیمک� در ترکی
در ترکی واژه ی �قیماق / kıymak� ( بریدن، خرد کردن ) وجود دارد و از آن �قیمه� ( گوشت خردشده ) ساخته شده.
همچنین �قیماق� در معنای �ارزش قائل شدن، دریغ داشتن� هم هست و از آن �قیمت/قییمت� در ترکی معاصر ( به معنای ارزش، بها ) ساخته شده است.
اما نکته مهم:
واژه ی �قیمت� پیش تر در عربی وجود داشت و از طریق فارسی وارد ترکی شد، نه برعکس.
فرهنگ های عثمانی ( مثل Redhouse یا Ottoman Turkish Dictionary ) نشان می دهند که واژه ی قیمت به وضوح از عربی به ترکی عثمانی رفته.
📚 منبع:
Sir James Redhouse, Turkish and English Lexicon ( 1890 ) , s. v. "kıymet"
- - -
۳. �گیه / گایا� در اوستایی
❌ ادعا: �در اوستا گیه ( gaya ) یعنی زندگی است، نه قیمت. �
✅ درست است که اوستایی gaya - به معنای �زندگی� است ( مثلاً در ترکیب gayōmarta = �زندگی میرنده� → گیومرت ) .
اما ربطی به �قیمت� ندارد. پژوهشگران ایرانی و اروپایی هیچ وقت نگفته اند �قیمت� از اوستایی gaya آمده.
این جا نویسنده ی متن یک مغالطه درست کرده تا وانمود کند زبان شناسی تطبیقی بی پایه است.
- - -
۴. �ارزش / ارج / ارزنده�
❌ ادعا: �ارزش و ارج از ترکی آمده، چون پسوند - نده و - گی ترکی دارند. �
✅ واقعیت:
�ارج� در فارسی میانه و اوستایی هست: اوستایی ərəja - = ارج، ارزش.
�ارزش� در فارسی باستانی و میانه از همین ریشه ساخته شده.
پسوند � - نده� در فارسی یک پسوند کهن ایرانی است ( در اوستایی: - ant / - nda ) ، نه ترکی. مثل: داننده، رونده، پرنده.
� - گی� هم پسوند فارسی است ( دانش گی → دانایی / تازگی / زندگی ) . هیچ ربطی به ترکی ندارد.
📚 منابع:
MacKenzie, A Concise Pahlavi Dictionary ( 1971 ) , s. v. ʾrj
Bartholomae, Altiranisches W�rterbuch ( 1904 ) , s. v. ərəza -
- - -
۵. �گران� و ارتباط با �گؤرمک� ترکی
❌ ادعا: �گران از گؤرمک ( دیدن ) در ترکی آمده. �
✅ واقعیت:
�گران� از فارسی میانه grān ( = سنگین، وزین، گران ) است.
در اوستایی grāna - = سنگین.
هیچ سندی برای ارتباط با �g�rmek� ترکی ( دیدن ) وجود ندارد؛ این فقط یک شباهت سازی عامیانه است.
📚 منبع:
MacKenzie, Concise Pahlavi Dictionary, s. v. grān
Dehkhoda Dictionary, ذیل �گران�
- - -
جمع بندی
🔹 واژه ی قیمت به طور قطع عربی است ( از ریشه ی ق - و - م ) .
🔹 ترکی امروزی �قیماق/قییمت� را از عربی و فارسی گرفته، نه برعکس.
🔹 �ارج، ارزش، ارزنده� ریشه ی ایرانی دارند و پسوندهای آن ها هم اصلاً ترکی نیست.
🔹 �گران� نیز واژه ای اوستایی - فارسی است و هیچ ربطی به ترکی �گؤرمک� ندارد.
🔹 ادعاهای مطرح شده نمونه ای از عامیانه سازی زبان شناسی هستند و هیچ اعتباری در تحقیقات تاریخی و ریشه شناسی ندارند.
- - -
نرخ، ارز، ارزش، بها، فی،
حمید رضا مشایخی - اصفهان
قیمت از قیامت میاد
قدیمی های زاگرس میگفت بالهجه که قیمت شده یعنی قیامت شده یعنی گران شده و مردم با بالابردن قیمت هرچیزی قیامت میکنن و از گرانی می آید ریشه در زاگرس دارد
قیمت از قیامت میاد وقتی قیمت رو بالا میبرن مردم قیامت میشه یک کلمه قدیمی زاگرس میباشد که از گران بودن و بالابودن بهای یک چیز گفته میشده از قدیم و سرزبانها افتاده
لری بختیاری
تُلِ، باها، گاینید:قیمت، بها
بها, ارزش, ارج, نرخ, اخش
قیمت یک چیز، ارزش و بها و امروزه گرانی چیزی را نشان می دهد.
قیمت
گویش:gheymat
از ریشه:عربی
پارسی:ارزش، بها، گرانی
جایگاه ، رتبه، شان و منزلت
واژه قیمت
معادل ابجد 550
تعداد حروف 4
تلفظ qey ( i ) mat
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم ) [عربی: قیمة qimat، جمع: قِیَم]
مختصات ( ? ( قیمتی ( ~ . ) [ ع - فا. ] ( ص نسب . )
آواشناسی qeymat
الگوی تکیه WS
شمارگان هجا 2
منبع فرهنگ فارسی معین
بها، نرخ، ارزش
باید دانست بها به معنای قیمت و ارزش، کلمه ی کاملآ فارسی است که عربی آن قیمت و ثمن می شود.
اما بها ( ی ) عربی ( بهاء ) ، معانیِ متعدد دارد از جمله زیبایی، خرمی، روشنایی، درخشندگی، عظمت، اُبُهَّت، فر و شکوه.
... [مشاهده متن کامل]
یَا ذَا الْفَخْرِ وَ الْبَهَاءِ ( فرازی از دعای جوشن کبیر )
ای صاحب تفاخر و ابهت. ( برگرفته از ترجمه ها )
یا
ای صاحب فخر و زیبایی ( برگرفته از ترجمه ها )
یا
ای صاحب افتخار و خرمی ( برگرفته از ترجمه ها )
که همه ی آنها صحیح می باشد اما با توجه به اهمیت آشنا بودن کلمه در یادسپاری زیباتر و آسانتر، به نظر می رسد ترجمه ی ابتدایی بهتر است.
ای صاحب افتخار و ابهت.
نتیجه ی چیزی قیمت آن چیز است مثلا نتیجه ی پول دادن گرفتن کالاست
در کتاب فرهنگ واژگان پهلوی: vahāk
نرخ
این واژه هم ماند هفتاد درصد دیگر واژه های زبان عربی ایرانی است :
واژه *مت یک واژه اوستایی است ( همتای mate انگلیسی ) که هم درجای پیشوند و هم درجای پسوند می نشیند و به معنای همراهی و همنشینی است مانند ندامت ( در سنسکریت ned नेद् =پشیمانی ) تهمت ( توه=آزار ) گیامت - قیامت ( گیا=زنده، گیان=جان ) و گیمت - قیمت ( گی=ارزش ) و زحمت - زهمت ( زه=کاستن ) و خدمت - هدمت ( خد - هد=خانه ) و رهمت ( ره، راه، هدایت ) و حکمت - هکمت ( هک یا هغ ( حق ) ) و مت گئُشاواره=با گوشواره و مت هیزوانگ= با زبان.
... [مشاهده متن کامل]
*پی رس: فرهنگ واژگان اوستایی: شادروان احسان بهرامی - فریدون جُنیدی
ارز، ارزش، بها، ثمن، مظنه، نرخ
نرخ ارزش بها
خیلی ارزیابی شده😆
ارزش بها ثمن نرخ
قیمت
ارزش
قیمت . ارزش . بها . اعتبار
قیمت . بها . ثمن
این واژه عربی است و پارسی آن اینهاست: بها، نرخ، ارزش؛ مولیا mulyã ( سنسکریت ) ، اَرگا ( سنسکریت: اَرْگها ) ، اُرژیت ( سنسکریت: اورجیتَ ) ، سائور ( سنسکریت: سَئوریَ )
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ٢٤)
