تحریف ریشه شناسی و برداشت های عامیانه از شباهت ظاهری واژه ها هستند. من سعی می کنم با منابع معتبر زبان شناسی ( اوستایی، پهلوی، عربی و ترکی ) دقیق و علمی پاسخ بدم:
- - -
۱. �قیمت� از کجاست؟
... [مشاهده متن کامل]
❌ ادعا: �قیمت واژه ای ترکی است و از قیمک/قیمدی می آید. �
✅ واقعیت:
قیمت یک واژه ی عربی است. در متون عربی قرون اولیه ( مثلاً صحاح جوهری و لسان العرب ) آمده:
> �القِیمَةُ: ثَمَنُ الشیءِ وَقَدْرُه. � یعنی �قیمت، بهای یک چیز و ارزش آن است�.
در عربی، �قِیَم� ( جمع �قِیمَة� ) از ریشه ق - و - م به معنای �ایستادن، برپاداشتن، ارزش گذاری� آمده.
این ریشه در قرآن هم بارها آمده است: �ذلک دین القَیِّمة� ( توبه، ۳۶ ) و �قیاماً للناس� ( نساء، ۵ ) .
🔹 بنابراین �قیمت� در اصل عربی است و خیلی پیش از ورود زبان ترکی به ایران، در متون عربی وجود داشته.
📚 منابع:
ابن منظور، لسان العرب، ذیل �قوم�
فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج ۴، ص ۲۶۷
- - -
۲. شباهت �قیمک� در ترکی
در ترکی واژه ی �قیماق / kıymak� ( بریدن، خرد کردن ) وجود دارد و از آن �قیمه� ( گوشت خردشده ) ساخته شده.
همچنین �قیماق� در معنای �ارزش قائل شدن، دریغ داشتن� هم هست و از آن �قیمت/قییمت� در ترکی معاصر ( به معنای ارزش، بها ) ساخته شده است.
اما نکته مهم:
واژه ی �قیمت� پیش تر در عربی وجود داشت و از طریق فارسی وارد ترکی شد، نه برعکس.
فرهنگ های عثمانی ( مثل Redhouse یا Ottoman Turkish Dictionary ) نشان می دهند که واژه ی قیمت به وضوح از عربی به ترکی عثمانی رفته.
📚 منبع:
Sir James Redhouse, Turkish and English Lexicon ( 1890 ) , s. v. "kıymet"
- - -
۳. �گیه / گایا� در اوستایی
❌ ادعا: �در اوستا گیه ( gaya ) یعنی زندگی است، نه قیمت. �
✅ درست است که اوستایی gaya - به معنای �زندگی� است ( مثلاً در ترکیب gayōmarta = �زندگی میرنده� → گیومرت ) .
اما ربطی به �قیمت� ندارد. پژوهشگران ایرانی و اروپایی هیچ وقت نگفته اند �قیمت� از اوستایی gaya آمده.
این جا نویسنده ی متن یک مغالطه درست کرده تا وانمود کند زبان شناسی تطبیقی بی پایه است.
- - -
۴. �ارزش / ارج / ارزنده�
❌ ادعا: �ارزش و ارج از ترکی آمده، چون پسوند - نده و - گی ترکی دارند. �
✅ واقعیت:
�ارج� در فارسی میانه و اوستایی هست: اوستایی ərəja - = ارج، ارزش.
�ارزش� در فارسی باستانی و میانه از همین ریشه ساخته شده.
پسوند � - نده� در فارسی یک پسوند کهن ایرانی است ( در اوستایی: - ant / - nda ) ، نه ترکی. مثل: داننده، رونده، پرنده.
� - گی� هم پسوند فارسی است ( دانش گی → دانایی / تازگی / زندگی ) . هیچ ربطی به ترکی ندارد.
📚 منابع:
MacKenzie, A Concise Pahlavi Dictionary ( 1971 ) , s. v. ʾrj
Bartholomae, Altiranisches W�rterbuch ( 1904 ) , s. v. ərəza -
- - -
۵. �گران� و ارتباط با �گؤرمک� ترکی
❌ ادعا: �گران از گؤرمک ( دیدن ) در ترکی آمده. �
✅ واقعیت:
�گران� از فارسی میانه grān ( = سنگین، وزین، گران ) است.
در اوستایی grāna - = سنگین.
هیچ سندی برای ارتباط با �g�rmek� ترکی ( دیدن ) وجود ندارد؛ این فقط یک شباهت سازی عامیانه است.
📚 منبع:
MacKenzie, Concise Pahlavi Dictionary, s. v. grān
Dehkhoda Dictionary, ذیل �گران�
- - -
جمع بندی
🔹 واژه ی قیمت به طور قطع عربی است ( از ریشه ی ق - و - م ) .
🔹 ترکی امروزی �قیماق/قییمت� را از عربی و فارسی گرفته، نه برعکس.
🔹 �ارج، ارزش، ارزنده� ریشه ی ایرانی دارند و پسوندهای آن ها هم اصلاً ترکی نیست.
🔹 �گران� نیز واژه ای اوستایی - فارسی است و هیچ ربطی به ترکی �گؤرمک� ندارد.
🔹 ادعاهای مطرح شده نمونه ای از عامیانه سازی زبان شناسی هستند و هیچ اعتباری در تحقیقات تاریخی و ریشه شناسی ندارند.
- - -
حامد جان گایا یعنی زندگی نه قیمت لطفا همینجوری مطلب نزنید من میبنیم ما هرچی میگیم یه چیز میاره میگه اینه پهلویش همش شبیه سازی و با معنای بی ربط
ارزش و ارج هم از از ترکی میاد یعنی برتری و ارزندگی چیزی، حتی ارزنده و ارزندگی دوتا کلمه هم روی ساختار گرامری ترکی هست اولی پسوند نده ترکی داره و دومی پسوند گی ترکی که طبق قانون هماهنگی اوایی به سه شکل
... [مشاهده متن کامل] گا، گی ، گو استفاده میشود و معنی بودن چیزی رو میرسونه ارزندگی یعنی ارزنده بودن. گران محتملا از گورمک میاد زیاد گران هست یعنی قیمت رو زیاد میبینه و در واقع این کلمه گورمک هست که این معنی رو ساخته، زیرا گورمک در خصوص قیمت بسیار رایج هست و وقتی میخان بگن چقدر قیمت زد میگویند نه قدر گوردی یعنی چقدر قیمت دید در کالا، فلذا چوخ گورندی یعنی قیمت کالا رو بالا دید و بالا تعیین کرد
اقا این اوستا و پهلوی ر و دوستان هر حرفی دوست دارن اضافه میکنند تا به کلمه مورد نظر برسند نوشته گیه gaya، چجوری برداشتی گیمتا کردی که بگی قیمت هست عجب دنیایی، اصلا هند و مشتقاتش ق ندارد برادر، قیمت ترکی
... [مشاهده متن کامل] هست عربی نیست، اکثرا کلمات ترکی رو میزنن عربی این کلمات در زندگی روزمره استفاده میشوند و ریشه دارند، قیمدی در ترکی یعنی دلش نیومد کالایی یا چیزی رو بده و قیمت میزان وجهی هست که حاضر میشی در قبال اون واگذار کنی کالا رو و بفروشی اینقدر واضح در ترکی این کلمه هست، یعنی درستش اینه حتی بگی قیمتی چقدره نه قیمت چقدره، بعدشم فعلشم هشت قیه مدیم یعنی دلم نیومد بهش کالایی رو بدم
خیلی از کلمات رو زدن عربی که واقعا نیستند. در ترکی قیمک چندین معنی دارد یکی کشتن و بریدن که از ان قیمه یعنی گوشت خورد شده و قیلیج یعنی شمشیر بمعنای برنده و کشنده می باشد معنی دیگر قیمک معادل راضی نشد کالایی
... [مشاهده متن کامل] یا چیزی رو بده هست. در ترکی قیمدی یعنی راضی نشد، دلش نیومد چیزی رو بده که قیمت از این معنی میاد یعنی وقتی میگویم قیمت چنده میزان وجهی که در مقابل ان راضی به واگذاری کالا یا انجام کاری میشود را میپرسیم. لذا قیمت واژه ای ترکی هست.
نرخ، ارز، ارزش، بها، فی،
حمید رضا مشایخی - اصفهان
قیمت از قیامت میاد
قدیمی های زاگرس میگفت بالهجه که قیمت شده یعنی قیامت شده یعنی گران شده و مردم با بالابردن قیمت هرچیزی قیامت میکنن و از گرانی می آید ریشه در زاگرس دارد
قیمت از قیامت میاد وقتی قیمت رو بالا میبرن مردم قیامت میشه یک کلمه قدیمی زاگرس میباشد که از گران بودن و بالابودن بهای یک چیز گفته میشده از قدیم و سرزبانها افتاده
لری بختیاری
تُلِ، باها، گاینید:قیمت، بها
بها, ارزش, ارج, نرخ, اخش
قیمت یک چیز، ارزش و بها و امروزه گرانی چیزی را نشان می دهد.
قیمت
گویش:gheymat
از ریشه:عربی
پارسی:ارزش، بها، گرانی
جایگاه ، رتبه، شان و منزلت
واژه قیمت
معادل ابجد 550
تعداد حروف 4
تلفظ qey ( i ) mat
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم ) [عربی: قیمة qimat، جمع: قِیَم]
مختصات ( ? ( قیمتی ( ~ . ) [ ع - فا. ] ( ص نسب . )
آواشناسی qeymat
الگوی تکیه WS
شمارگان هجا 2
منبع فرهنگ فارسی معین
بها، نرخ، ارزش
باید دانست بها به معنای قیمت و ارزش، کلمه ی کاملآ فارسی است که عربی آن قیمت و ثمن می شود.
اما بها ( ی ) عربی ( بهاء ) ، معانیِ متعدد دارد از جمله زیبایی، خرمی، روشنایی، درخشندگی، عظمت، اُبُهَّت، فر و شکوه.
... [مشاهده متن کامل]
یَا ذَا الْفَخْرِ وَ الْبَهَاءِ ( فرازی از دعای جوشن کبیر )
ای صاحب تفاخر و ابهت. ( برگرفته از ترجمه ها )
یا
ای صاحب فخر و زیبایی ( برگرفته از ترجمه ها )
یا
ای صاحب افتخار و خرمی ( برگرفته از ترجمه ها )
که همه ی آنها صحیح می باشد اما با توجه به اهمیت آشنا بودن کلمه در یادسپاری زیباتر و آسانتر، به نظر می رسد ترجمه ی ابتدایی بهتر است.
ای صاحب افتخار و ابهت.
نتیجه ی چیزی قیمت آن چیز است مثلا نتیجه ی پول دادن گرفتن کالاست
در کتاب فرهنگ واژگان پهلوی: vahāk
نرخ
این واژه هم ماند هفتاد درصد دیگر واژه های زبان عربی ایرانی است :
واژه *مت یک واژه اوستایی است ( همتای mate انگلیسی ) که هم درجای پیشوند و هم درجای پسوند می نشیند و به معنای همراهی و همنشینی است مانند ندامت ( در سنسکریت ned नेद् =پشیمانی ) تهمت ( توه=آزار ) گیامت - قیامت ( گیا=زنده، گیان=جان ) و گیمت - قیمت ( گی=ارزش ) و زحمت - زهمت ( زه=کاستن ) و خدمت - هدمت ( خد - هد=خانه ) و رهمت ( ره، راه، هدایت ) و حکمت - هکمت ( هک یا هغ ( حق ) ) و مت گئُشاواره=با گوشواره و مت هیزوانگ= با زبان.
... [مشاهده متن کامل]
*پی رس: فرهنگ واژگان اوستایی: شادروان احسان بهرامی - فریدون جُنیدی
ارز، ارزش، بها، ثمن، مظنه، نرخ
نرخ ارزش بها
خیلی ارزیابی شده😆
ارزش بها ثمن نرخ
قیمت
ارزش
قیمت . ارزش . بها . اعتبار
قیمت . بها . ثمن
این واژه عربی است و پارسی آن اینهاست: بها، نرخ، ارزش؛ مولیا mulyã ( سنسکریت ) ، اَرگا ( سنسکریت: اَرْگها ) ، اُرژیت ( سنسکریت: اورجیتَ ) ، سائور ( سنسکریت: سَئوریَ )
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ٢٨)
