قید ماده

[ویکی فقه] قید ماده به قیود مربوط به ماده امر یا نهی اطلاق می شود.
قید ماده، مقابل قید هیئت بوده و عبارت است از قیدی که مربوط به ماده امر یا نهی بوده و موجب تقیید مکلفٌ به ( واجب یا حرام ) می شود؛ به بیان دیگر، قیودی که در لسان دلیل حکم ( تکلیف ) اخذ شده است، بعضی مربوط به هیئت و بعضی مربوط به ماده می باشد و قیودی که مکلفٌ به (واجب یا حرام) را مقید می نماید، قیود ماده است، مانند: «ان جائک زید فاکرمه»، که اگر آمدن زید در وجوب اکرام وی تاثیر داشته باشد، این قید، قید هیئت می باشد، و اگر آمدن زید به وجوب ربطی نداشته باشد، بلکه مربوط به ماده و نفس اکرام (واجب) باشد، این قید، قید ماده به شمار می آید، و یا مانند «صل مع الطهارة»، که طهارت، قید واجب (نماز) است نه قید وجوب.
انواع قید
قید به لحاظ لزوم تحصیل یا عدم لزوم تحصیل، متفاوت است؛ قیدهای مربوط به ماده، لازم التحصیل می باشد، مانند: قید طهارت برای نماز در جمله «صل مع الطهارة». اما قیود مربوط به هیئت، لازم التحصیل نمی باشد، مانند: استطاعت برای حج .در صورت شک در این که قید، مربوط به ماده است تا در نتیجه، لازم التحصیل باشد یا مربوط به هیئت تا تحصیل آن لازم نباشد، به اصول عملیه رجوع می شود و با تمسک به اصل برائت یا استصحاب عدم ثبوت تکلیف، به عدم ثبوت تکلیف حکم می شود.