قیاس مختلط

[ویکی فقه] قیاس مختلط، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای قیاس مؤلَّف از قضایای موجّهات است.
قیاس از نظر تصریح و عدم تصریح به جهت قضایای به کار رفته در آن، به قیاس مطلق و قیاس مختلط تقسیم می شود.
← قسم اول
محقق طوسی در اساس الاقتباس یادآور می شود قیاس مختلط حقیقی قیاسی است که مقدمات آن از دو جنس مختلف باشند و اگر از جنس واحد باشند (مثلاً هر دو ممکنه عامه باشند) از باب توسّع در مختلطات داخل شده اند.
ضروب قیاس مختلط
چون هر یک از صغرا و کبرای قیاس مختلط دارای صنفی از اصناف جهات است پس برای هر یک از ضروب اَشکال به تعداد حاصل ضرب اقسام موجهات در خودش، اختلاط متصور است مثلا اگر تعداد جهات، چنان که معمول است، ۱۳ عدد اعتبار شود حاصل ضرب عدد ۱۳ در خودش که ۱۶۹ می باشد، مجموع مختلطات هر ضرب خواهد بود. البته با اِعمال شرایط انتاج اَشکال، در بعضی از ضروب از مجموع ۱۶۹ صورت یاد شده تعدادی ساقط خواهد شد؛ مثلا صغرای شکل اول، مشروط است به این که فعلیه باشد پس دو قسم قضیه ممکنه (عامه و خاصه) در آن موجود نیست و حاصل ضرب این دو قسم در ۱۳ قسم کبرا (که ۲۶ ضرب می شود) از مجموع ۱۶۹صورت متصور، خارج شده و ۱۴۳ ضرب صحیح باقی می ماند.
مستندات مقاله
...