قیاس جلی

[ویکی فقه] ــ مفهوم موافقه، هرگاه علت حکم و جامع در فرع اقوی از اصل باشد، قیاس جلی تعبیر می شود. مانند «قیاس ضرب والدین» بر «تأفیف» و حکم به حرمت آن که علت حرمت یعنی اذیت در ضرب بیشتر و قویتر است، قیاس جلی را برخی مرادف قیاس به طریق اولی دانسته اند. ــ قیاس جلی به قیاس دارای «علّتِ» منصوص ، با علم به عدم تاثیر فرق های اصل و فرع در حکم می گویند.
به عبارت دیگر قیاس جلی آن است که فارق بین اصل و فرع آن به طور قطع تأثیری در حکم نداشته باشد.
توضیح
قیاس جلی، مقابل قیاس خفی بوده و به قیاسی گفته می شود که علت آن چه از طریق نص ، چه اجماع و چه غیر آنها معلوم باشد و علاوه بر آن، معلوم باشد که فرق های میان اصل و فرع در اختلاف حکم آن دو، تاثیر ندارد؛ مثل مقایسه « حرمت زدن پدر و مادر» با «حرمت اف گفتن به آنها» که در این قیاس، به علت حکم تحریم اف گفتن علم وجود دارد و آن آزردن پدر و مادر است. هم چنین به عدم تاثیر تفاوت های موجود بین اف گفتن و زدن در تفاوت حکم آنها قطع وجود دارد.به این ترتیب، حکم حرمت از اصل به فرع سرایت می کند. مثال دیگر، قیاس امه (کنیز) به عبد است، زیرا علم داریم که مرد یا زن بودن، فارق بین این دو در احکام عتق نیست.
نکته اول
«حنفی» ها قیاس جلی و قیاس خفی را به گونه ای دیگر معنا نموده اند.در کتاب « اصول الفقه الاسلامی » آمده است:«هذا وقد جری الحنفیة علی اصطلاح آخر فی القیاس الجلی والقیاس الخفی، القیاس الجلی: هو القیاس الظاهر الذی یتبادر الیه الذهن و تسبق الیه الافهام بسبب ظهور العلة فیه...».
نکته دوم
...

[ویکی فقه] قیاس جلی (اصول).
...

قیاس جَلی
رجوع شود به:قیاس مصرح العله