قیاس برای قیاس

قیاس برای قیاس نمایشنامه ای کمدی اثر ویلیام شکسپیر است که در حدود سال های ۱۶۰۴–۱۶۰۳ نوشته شده است.
مآخذ اصلی، که تغییرات فراوانی در آن داده شده، نمایشنامه پروموس و کاساندرا اثر جرج وتستون و همچنین رمان کوتاه دیگری به نام انحرافات اجتماعی از همین نویسنده است. هر دوی این کتاب ها هم بر اساس داستانی از کلیات هکاتومیتی اثر جرالدی سینتیو نویسنده ایتالیایی است. تغییر اصلی در نمایشنامه شکسپیر، آفرینش نقش ماریانا است که الگوهای موازی نمایشی ویژه ای بنا می کند؛ و همچنین استفاده از عنصر «عروس جانشین» در نمایشنامه است که در داستان های عامیانه عصر الیزابت متداول بود و پیش از این توسط شکسپیر در نمایشنامه هرچه عاقبتش خیر است، خوب است هم به کار گرفته شده بود. [ ۱]
این نمایش در ۵ پرده تدوین شده و دارای ۱۸ شخصیت و تعدادی سیاهی لشکر است. شخصیت های اصلی عبارت اند از:
• وینچنتو: دوک مهربان و مثلاً فیلسوف منش وین، نجیب زاده ای برای تمام فصول.
• آنجلو: لرد نیابت مقام حکومت در غیاب دوک وینچنتو، مقدس نمای خشک؛ نقطه مقابل و جلوه دهنده وینچنتو.
• کلادیو: نجیب زاده ای جوان اهل وین.
• ایزابلا: خواهر زیبای کلادیو و در آرزوی دخول به دیر راهبان.
• ماریانا: تکه زمینی آسیب دیده؛ نامزد رهاشده و رقت انگیز آنجلو. ( وقتی جهیزیه اش رفت، شوهرش رفت ) .
• ژولیت: نامزد کلادیو، افتادن در مسیر پر از خطاهای جوانی کارنامه حیثیت زندگی او را خدشه دار کرده بود.
• اسکالوس: مشاوری عاقل و سالخورده.
• واریوس
• رئیس زندان شهر وین
• البو
• سینیوریتا اوردان
• دلقکی به نام پومپی
• لوسیو
• فراث
• توماس
• پیتر
• فرانچسکا
• ابهورسون
• لردها، افسران، قاضی، نگهبانان و خدمتکاران.
شهر وین.
در زمان حکومت دوک وینچنتو، در شهر وین به دلیل اهمال در اجرای قانون، بی نظمی در همه جا رخنه می کند. پس از آنکه اوضاع بیشتر دچار هرج و مرج می شود، دوک حاکم مهربان و نرم دل تصمیم می گیرد مدتی شهر را ترک کند و به قصر ییلاقی اش در لهستان برود و زمام امور را در دست دو تن از مردان بزرگ خود بگذارد: یکی قائم مقام خود، آنجلو، که دارای نامی بی خدشه و به سختگیری مشهور است؛ و دیگری اسکالوس که قانوندانی خردمند است؛ به این امید که این دو بتوانند اصلاحات اخلاقی و اجتماعی لازم را به تثبیت برسانند. نخستین قانونی که قائم مقام دوک با مشورت و صحه اسکالوس خردمند برای اصلاحات اخلاقی و اجتماعی تعیین می کند، قانون مجازات اعدام برای زنا و فسق و فجور است. اولین قربانی نیز که برای نمونه متهم و دستگیر می شود کلادیو است؛ نجیب زاده ای جوان و از خانواده سرشناس شهر، که با «قراردادی واقعی» با دختری به نام ژولیت همبستر شده و او را بچه دار کرده بود. شایع می شود که کلادیو و ژولیت عاشق و معشوق هم بوده اند و طفلک ها قصد داشته اند با هم ازدواج کنند؛ فقط خانواده هایشان داشته اند دربارهٔ برخی از مسائل جهیزیه و غیره مذاکرات و تصمیم گیری می کردند. در این گیرودار شخص دوک نیز که به نحوه کار دولت و وضع زندگی مردم علاقه مند است به جای مسافرت به لهستان، در واقع پنهانی و با لباس مبدل در شهر مانده است تا بر قانون گذاری و مدیریت قائم مقام خود نظارت کند…