قیاس اقناعی

[ویکی فقه] قیاس اقناعی ، یکی از اصطلاحات علم منطق و عبارت است از قیاسی که ایجاد یقین نمی کند بلکه تنها ذهن را اقناع می کند و و مؤلَّف از مظنونات و مقبولات و مشهورات است.
قیاس اقناعی یا قیاس خطابی، قیاسی است که ایجاد یقین جازم نمی کند بلکه تنها ذهن را اقناع می کند و به چیزی معتقد می سازد، مانند قیاساتی که در خطابه به کار می رود. بنابراین قیاس، مورد استفاده در صناعت خطابه را قیاس خطابی یا اقناعی گویند.
مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۶۷۷-۶۷۸.
هدف از خطابه، اقناع قلبی مخاطبین است. این اقناع می تواند نتیجه ظن و احتمال راجح نسبت به مفاد یک قول باشد و لازم نیست ناشی از یقین به آن باشد.
احمدی، محمدامین، تناقض نما یا غیب نمون نگرشی نو به معجزه، ص۳۹۵.
ماده قیاس خطابی، مظنونات یا مقبولات و یا مشهورات (اعم از حقیقی و غیر حقیقی) می باشد. و به لحاظ صورت نیز می تواند از اَشکال فاقد شرایط انتاج و اَشکال غیر منتج هم بهره ببرد اما مشروط به این که مفید ظن برای مخاطب باشد.
ابوحامد غزالی، محمد بن محمد، معیار العلم فی فن المنطق، ص۱۶۱.
...