قوشچی علی بن محمد

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] علاءالدین، علی بن محمد سمرقندی، معروف به ملا علی قوشچی و فاضل قوشچی، عالم، منجم، مفسر، محقق، متکلم، مدرس و ریاضیدان.
در شهر سمرقند دیده به جهان گشود. پدرش از خادمان امیر الغ بیگ تیموری، پادشاه ماوراءالنهر بود. او در دوران کودکی، مورد توجه الغ بیگ قرار گرفت و به سبب این علاقه، الغ بیگ به او لقب فرزندی داد؛ چنان که سلطان، کوچک ترین نکته محرمانه و سیاسی کشور را از او پنهان نمی کرد.
ملا علی قوشچی، در جوانی برای کسب علوم گوناگون، به ویژه علم ریاضی به کرمان رفت و پس از پایان تحصیلاتش به سمرقند بازگشت و رساله حل اشکال قمری را برای الغ بیگ نوشت و بیش از پیش تحسین وی را برانگیخت.
اما کلمه قوشچی، لفظی ترکی و مرکب از دو لفظ قوش (به معنی مرغ) و چی (حرف نسبت) است. ملا علی به این نام شهرت یافت؛ زیرا نخست وظیفه داشت مرغان شکاری الغ بیگ را نگهداری کند. الغ بیگ به علت علاقه ای که به او داشت، بازداری خود را در شکار به او می داد یا به روایتی گاهی پرنده را بر دستش می نهاد، پس به این دلیل به قوشچی شهرت یافت؛ البته قوشچی گری از مناصب مهم درباری بود.
قوشچی در سمرقند بیشتر علوم، به ویژه هیئت و ریاضیات را از قاضی زاده رومی و الغ بیگ تیموری آموخت.
قاضی زاده رومی از ریاضی دانان سده نهم هجری بود. او تحصیلات خود را در سرزمین روم انجام داد و سپس به خراسان و ماوراءالنهر هجرت کرد. او از نخستین استادان الغ بیگ و راهنمای وی در طرح رصدخانه سمرقند بود و پس از غیاث الدین جمشید کاشانی، مدیر رصدخانه سمرقند شد و در تألیف زیج الغ بیگ شرکت جست. یکی از آثار معروف او در ریاضیات، «شرح أشکال التأسیس» است.

پیشنهاد کاربران

بپرس