قوشچی سمرقندی. [ س َ م َ ق َ ] ( اِخ ) علی بن محمد، ملقب به علاءالدین و معروف به ملاعلی قوشچی که گاهی او را فاضل قوشچی نیز گویند. از مشاهیر علمای عامه و محققان است. وی نخست در سمرقند اغلب علوم متداول را فراگرفت و سپس به کرمان رفت و پس از تکمیل تحصیلات علمی باز به سمرقند برگشت. سلطان او را به تکمیل رصدخانه ای که در سمرقند تأسیس کرده بود گماشت و او این امر مهم را با موفقیت به پایان رسانید و زیج آلغبیکی را که به زیج جدید معروف بود و دیگران موفق به اتمام آن نشده بودند کامل گردانید و پس از فوت سلطان به تبریز کوچ کرد و مورد توجه اوزون حسن ( 873 - 882 هَ. ق. ) که از حکام آق قویونلی بود قرار گرفت. مدتی نیز به مأموریت به استانبول رفت و رساله محمدیه را در علم حساب به نام سلطان محمدخان ثانی عثمانی ( 855 - 886 هَ. ق. ) نوشت و اخیراً به مدرسی مدرسه ایاصوفیه منصوب شد. از تألیفات اوست : 1 - حاشیه شرح کشاف تفتازانی. 2 - شرح تجرید خواجه ، این کتاب بارها چاپ شده است. 3 - العنقود الزواهر فی نظم الجواهر، در علم صرف. 4 - محبوب الحمایل فی کشف المسایل. 5 - هیأت فارسی ، بارها با خلاصة الحساب شیخ بهایی یکجا چاپ شده است. وی به سال 789 هَ. ق. در استانبول درگذشت و در جوار قبر ابوایوب انصاری به خاک سپرده شد. ( قاموس الاعلام ) ( ریحانة الادب ج 3 ص 324 ).
فرهنگ فارسی
علی بن محمد ملقب به علائ الدین و معروف به ملاعلی قوشچی که گاهی او را فاضل قوشچی نز گویند از مشاهیر علمای عامه و محققان است .
