قوزه زن

قوزه زن یا گیوه جان، روستایی در دهستان بام بخش بام شهرستان بام و صفی آباد در استان خراسان شمالی ایران است.
آب و هوای روستا مرطوب با تابستان های گرم و زمستان های سرد و نسبتاً مرطوب است. درجه حرارت هوا در گرمترین موقع سال در ماه های مرداد ( برج اسد ) و شهریور ( برج سنبله ) تا ۳۵درجه سانتیگراد می رسد و بارش باران به صورت پراکنده از ماه اردیبهشت ( برج ثور ) تا دی ماه ( برج جدی ) است.
پوشش گیاهی این روستا رامی توان با توجه به موقعیت جغرافیایی آن به دو قسمت کوهستانی و دشتی طبقه بندی کرد:
به غیر از درختان ارس که در بلندیهای شاه جهان، و کوه شاه حسن و به طور پراکنده قابل مشاهده می باشد، اغلب از درختان پسته، انار، زبان گنجشک، زرشک، ارغوان و انجیر وحشی، بومادران، استاقدوس، قسنی، کتیرا، گون و غیره… تشکیل شده است.
این بخش به دلیل قرار گرفتن در شرایط آب و هوایی گرم و داشتن زمین های رسی دارای گیاهانی چون پیاز کوهی، درمنه، خارشتر، بارهنگ، اسپند، قارچ، پونه، تلخه، تشکیل می دهد.
از مهم ترین محصولات این روستا می توان به بادام، گردو، انگور، زردآلو، هلو اشاره کرد. [ ۱]
درخت بادام با توجه به کمبود آب و کوهستانی بودن منطقه حدود ۷۰ درصد از محصولات باغی به این محصول اختصاص یافته است. این درختچه بیشتر در دره های شنزار و دارای آب و هوای سرد به صورت دیم کاشت می شود که ارتفاع آن حدود ۴–۶ متر می رسد و درباغات هم به صورت آبی و در کنارپشته های انگورکشت می شود.
درخت گردو امروزه به علت تجاری بودن محصول این درخت، ساکنین روستا بیشتر باغات خود را به این محصول اختصاص داده اند.
درخت انگور با نام علمی انگوری ها vinifera از خانواده انگورسانان Vitaceae است. در این روستا انگور کشمشی، دیوانه، لعل، عسکری و انگشت عروس کشت می شود که بیشتر مصرف روستا بوده است.
مردم این روستا از نژاد ترک و تیره بغایری هستند. [ ۲] که در زمان حمله هولاکوخان به ایران از منطقه قراقوم ترکمنستان به این منطقه کوچ داده شدند و زبان آن ها ترکی است.
مسلمانان ۱۰۰٪ جمعیت روستا را تشکیل می دهند که مذهب آن ها شیعه دوازده امامی است. اما در اعتقادات و باورهای آن ها می توان ریشه های از فرهنگ ترکان بدوی و باورهای دین زرتشتی را جستجو کرد.
• کاسنی ( بوزگورگ )
گیاه کاسنی از جمله گیاهان مفیدی است که تاریخ استفاده آن به دوران های قبل از میلاد مسیح می رسد و مصرف آن بین افراد جوامع مختلف متداول بوده است. این گیاه در روستای زالی رویش ندارد و آن را از دامنه کوه های شاه حسن یا دامنه های کوه شاه جهان تهیه می کنند و اهالی روستا از این گیاه جهت تقویت معده به ویژه در زمان ترش کردن از آن استفاده می کنند.