قودوخ

- - -
۱. واژهٔ �کودک� در فارسی
واژهٔ کودک در فارسی میانه و فارسی نو ریشه دارد.
در متون فارسی میانه ( پهلوی ) صورت kōdak یا kōdag دیده می شود.
در �فرهنگ پهلوی� ( MacKenzie, A Concise Pahlavi Dictionary, 1971 ) واژه ی kōdak به معنی child, infant آمده است.
دهخدا و معین هم این ریشه را تأیید می کنند و آن را از فارسی میانه می دانند، نه از ترکی.
📌 پس �کودک� خیلی قبل از ورود زبان های ترکی به ایران، در متون فارسی وجود داشته است.
- - -
۲. ساخت واژه
واژه از دو بخش ساخته شده است:
کود / kōd = ریشه ( احتمالاً به معنی کوچک، نارس، جوان ) .
- ک = پسوند تصغیر در فارسی باستان و میانه ( مثل �کلبک� = سگ کوچک، �مردک� = مرد کوچک ) .
بنابراین �کودک� یعنی کوچک / خردسال.
- - -
۳. مقایسه با ترکی
در ترکی واژهٔ �k���k� ( کوجوک/کؤچوک ) به معنی �کوچک� است.
همچنین در بعضی لهجه ها �k�c�k / koduk� یا �kuduk� دیده می شود.
شباهت آوایی میان �کودک� و �kuduk/koduk� ممکن است باعث توهم وام گیری شده باشد.
اما:
مسیر تاریخی زبان ها اهمیت دارد. ترکی در سده های بعدی وارد ایران شد ( حدود سده ۱۱ میلادی ) .
�کودک� پیش تر در متون فارسی ( قرن ۳ و ۴ هجری ) آمده است. مثلاً در شاهنامهٔ فردوسی ( سده ۴ هـ. ق ) بارها از �کودک� استفاده شده است.
📌 پس فارسی نیازی نداشت این واژه را از ترکی بگیرد، چون خودش آن را داشته است.
- - -
۴. دیدگاه زبان شناسان معتبر
MacKenzie, 1971 → �kōdak� واژه ای فارسی میانه است.
Henning, 1958 → ریشهٔ کودک را در فارسی میانه تأیید کرده است.
لغت نامهٔ دهخدا → �کودک� مأخوذ از پهلوی �کودک� است.
فرهنگ معین → همان توضیح بالا.
- - -
۵. جمع بندی
🔹 واژهٔ کودک در اصل یک واژهٔ فارسی میانه ( پهلوی ) است که با پسوند تصغیر - ک ساخته شده.
🔹 واژه های ترکی مثل �kuduk/koduk� یا �k���k� فقط شباهت سطحی دارند، ولی از نظر تاریخی و زبان شناسی ریشهٔ مستقل دارند.
🔹 بنابراین ادعای اینکه �کودک فارسی از ترکی گرفته شده� جعلی و نادرست است.
- - -

حالت مزاح داره و اگر با شدت گفته بشه تشخیص توهین از مزاح سخت می شه. گاهاً به بچه های پرانرژی و پرجنب و جوش در میان ترکان شیراز ( قشقایی ها ) قودوق گفته می شه.