قنات بلده، یک رشته قنات با قدمت تاریخی ( مربوط به دورهٔ ساسانی ) و از جمله قنات های ایرانی ثبت شده به عنوان میراث جهانی یونسکو است این قنات مسیری حدود ۳۵ کیلومتر را پیموده و حدود ۲٬۳۸۲ هکتار از زمین های منطقه فردوس را مشروب می کند.
... [مشاهده متن کامل]
به روایتی احداث آن مربوط به قبل از اسلام و دورهٔ ساسانی است.
ناصر خسرو در سفرنامهٔ خود کاریز بلده را به کیخسرو نسبت می دهد و می نویسد :
«آبی عظیم در این کاریز روان است و آن کاریز چهار فرسنگ می رود و آن گفتندکیخسرو فرموده است کردن. »
در دوره صفوی با پیشنهاد میرتونی که خواسته بود آب بلده وقف چهار طبقه ( سادات، علما، فقرا و صلحا ) شود ، شاه عباس این امر را به شیخ بهایی واگذار نمود و شیخ بهایی آب بلده را به ۲ نهر مساوی تقسیم کرد به طوری که در هر ۸ شبانه روز یک بار باغ ها مشروب شود.
کاریز بلده، در گذشته دارای ۲۷ رشته قنات و چهار چشمه بوده که امروز فقط ۱۶ رشته آن فعال و از این ۱۶ قنات، ۱۲ رشته اصلی و ۴ قنات دیگر فرعی هستند.
برای کاهش میزان نفوذ آب و همچنین کاهش تبخیر آن، پس از جاری شدن آب در سطح زمین، مرتباً مقداری خاک رس به آب اضافه می کنند تا آب گل آلود و تیره شده و منافذ مجرای آبرسانی قنات بسته شود و نفوذ آب به داخل زمین کاهش یابد. به فردی که وظیفهٔ گل آلود کردن آب را بر عهده دارد، «تیره گر» گفته می شود.
در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو که ژوئیه ۲۰۱۶ در استانبول برگزار شد، یازده قنات ایرانی به عنوان بیستمین اثر ایران بر اساس دو معیار از ۶ معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی شامل گواهی بی همتا یا دست کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی و نمونه ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد، در فهرست میراث جهانی قرار گرفت. پرونده ۱۱ قنات ایرانی با داشتن تکنولوژی متفاوت و با قدمت بیش از ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال به یونسکو جهت ثبت جهانی ارائه شد و پس از بررسی و تأیید کارشناسان یونسکو این پرونده ثبت و در فهرست آثار جهانی قرار گرفت.
... [مشاهده متن کامل]
به روایتی احداث آن مربوط به قبل از اسلام و دورهٔ ساسانی است.
ناصر خسرو در سفرنامهٔ خود کاریز بلده را به کیخسرو نسبت می دهد و می نویسد :
«آبی عظیم در این کاریز روان است و آن کاریز چهار فرسنگ می رود و آن گفتندکیخسرو فرموده است کردن. »
در دوره صفوی با پیشنهاد میرتونی که خواسته بود آب بلده وقف چهار طبقه ( سادات، علما، فقرا و صلحا ) شود ، شاه عباس این امر را به شیخ بهایی واگذار نمود و شیخ بهایی آب بلده را به ۲ نهر مساوی تقسیم کرد به طوری که در هر ۸ شبانه روز یک بار باغ ها مشروب شود.
کاریز بلده، در گذشته دارای ۲۷ رشته قنات و چهار چشمه بوده که امروز فقط ۱۶ رشته آن فعال و از این ۱۶ قنات، ۱۲ رشته اصلی و ۴ قنات دیگر فرعی هستند.
برای کاهش میزان نفوذ آب و همچنین کاهش تبخیر آن، پس از جاری شدن آب در سطح زمین، مرتباً مقداری خاک رس به آب اضافه می کنند تا آب گل آلود و تیره شده و منافذ مجرای آبرسانی قنات بسته شود و نفوذ آب به داخل زمین کاهش یابد. به فردی که وظیفهٔ گل آلود کردن آب را بر عهده دارد، «تیره گر» گفته می شود.
در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو که ژوئیه ۲۰۱۶ در استانبول برگزار شد، یازده قنات ایرانی به عنوان بیستمین اثر ایران بر اساس دو معیار از ۶ معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی شامل گواهی بی همتا یا دست کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی و نمونه ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد، در فهرست میراث جهانی قرار گرفت. پرونده ۱۱ قنات ایرانی با داشتن تکنولوژی متفاوت و با قدمت بیش از ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال به یونسکو جهت ثبت جهانی ارائه شد و پس از بررسی و تأیید کارشناسان یونسکو این پرونده ثبت و در فهرست آثار جهانی قرار گرفت.
