قنات ایرانی عبارت است از مجموعه قناتهای کشور ایران که در فهرست میراث جهانی یونسکو در نشست استانبول در تاریخ ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ میلادی به ثبت جهانی یونسکو رسیده اند. این مجموعه جهانی به عنوان بیستمین اثر جهانی کشور ایران شناخته می گردد. طبق آمار، تعداد قنات های فعال ۳۶ هزار و ۳۰۰ رشته بوده و مجموع طول کوره های قنات ۲۱ هزار و ۷۸۰۰ کیلومتر و مجموع طول میله های قنات ۱۵۸ هزار و ۲۶۸ کیلومتر تخمین زده شده است. قنات زارچ با قدمت بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال و با ۷۱ کیلومتر طول به عنوان یکی از بلندترین قنات های ایران شناخته می شود. عمیق ترین مادر چاه نیز در شهرستان گناباد با نام قنات قصبه قرار دارد که تاریخ حفر آن به دوره هخامنشی می رسد.
... [مشاهده متن کامل]
قنات در مناطق خراسان، یزد، کرمان، اصفهان و استان مرکزی در فهرست آثار جهانی ثبت شده اند. عمر این قنات ها بین ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال برآورد می شود. قنات اکبرآباد فسا در استان فارس پرآب ترین قنات ایران است. قنات های تهران و ری که دشت ورامین را آبیاری می کردند تا ۳۰ سال قبل جزو پرآب ترین قنات های دنیا بودند ولی در ۲۰ سال گذشته به دلیل تخریب مادر چاه ها و عدم لایروبی از رونق افتاده اند. قنات گناباد، عمیق ترین قنات ایران، که عمق چاه اصلی اش به ۳۵۰ متر می رسد، یکی از قنات های ثبت شده است. همچنین قنات بلده فردوس، به عنوان مهندسی سازترین قنات، در فهرست یونسکو ثبت شده است. قنات زارچ یزد با طول چنده ده کیلومتر و صدها حلقه چاه، یکی دیگر از قنات های ثبت شده است. قنات ها شبکه ای زیرزمینی بودند که برای آبرسانی استفاده می شدند.
در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو که ژوئیه ۲۰۱۶ در استانبول برگزار شد، یازده قنات ایرانی به عنوان بیستمین اثر ایران بر اساس دو معیار از ۶ معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی شامل گواهی بی همتا یا دست کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی و نمونه ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد، در فهرست میراث جهانی قرار گرفت. پرونده ۱۱ قنات ایرانی با داشتن تکنولوژی متفاوت و با قدمت بیش از ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال به یونسکو جهت ثبت جهانی ارائه شد و پس از بررسی و تأیید کارشناسان یونسکو این پرونده ثبت و در فهرست آثار جهانی قرار گرفت.
یازده قناتی که ثبت جهانی شده اند، هرکدام به لحاظ قدمت، نوع معماری، عمق، طول و مشخصاتی از این دست، منحصر به فرد و بی نظیر هستند. این یازده قنات عبارتند از:
... [مشاهده متن کامل]
قنات در مناطق خراسان، یزد، کرمان، اصفهان و استان مرکزی در فهرست آثار جهانی ثبت شده اند. عمر این قنات ها بین ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال برآورد می شود. قنات اکبرآباد فسا در استان فارس پرآب ترین قنات ایران است. قنات های تهران و ری که دشت ورامین را آبیاری می کردند تا ۳۰ سال قبل جزو پرآب ترین قنات های دنیا بودند ولی در ۲۰ سال گذشته به دلیل تخریب مادر چاه ها و عدم لایروبی از رونق افتاده اند. قنات گناباد، عمیق ترین قنات ایران، که عمق چاه اصلی اش به ۳۵۰ متر می رسد، یکی از قنات های ثبت شده است. همچنین قنات بلده فردوس، به عنوان مهندسی سازترین قنات، در فهرست یونسکو ثبت شده است. قنات زارچ یزد با طول چنده ده کیلومتر و صدها حلقه چاه، یکی دیگر از قنات های ثبت شده است. قنات ها شبکه ای زیرزمینی بودند که برای آبرسانی استفاده می شدند.
در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو که ژوئیه ۲۰۱۶ در استانبول برگزار شد، یازده قنات ایرانی به عنوان بیستمین اثر ایران بر اساس دو معیار از ۶ معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی شامل گواهی بی همتا یا دست کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی و نمونه ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد، در فهرست میراث جهانی قرار گرفت. پرونده ۱۱ قنات ایرانی با داشتن تکنولوژی متفاوت و با قدمت بیش از ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال به یونسکو جهت ثبت جهانی ارائه شد و پس از بررسی و تأیید کارشناسان یونسکو این پرونده ثبت و در فهرست آثار جهانی قرار گرفت.
یازده قناتی که ثبت جهانی شده اند، هرکدام به لحاظ قدمت، نوع معماری، عمق، طول و مشخصاتی از این دست، منحصر به فرد و بی نظیر هستند. این یازده قنات عبارتند از:
