قمر در عقرب

توضیح نجومی
ویرایش
در هر ماه قمری، قمر زمین یک دور کامل به دور آن می گردد و به همین خاطر، یک بار از برج عقرب گذر می کند. با این حال، این زمان همیشه با چشم های غیر مسلح قابل رویت نیست. در ماه هایی نظیر آبان، آذر و دی، به خاطر این که خورشید در برج عقرب قرار دارد، عبور ماه از آن در روز اتفاق می افتد که به علت روشنایی خورشید، تنها ماه دیده خواهد شد. در مقابل، در ماه هایی نظیر خرداد و تیر، ماه در شب از صورت فلکی عقرب عبور می کند و در چنین شب هایی، از زمان غروب آفتاب تا طلوع آفتاب روز بعد می توان هم ماه و هم صورت فلکی عقرب را رویت کرد.
در بعضی موارد پدیدهٔ قمر در عقرب با گذر ماه از برابر ستاره قلب العقرب همراه است که این اتفاق تقریباً هر سال یک بار رخ می دهد و در همهٔ جهان قابل مشاهده است اما ناظر در هر نقطه ای از زمین با اختلاف درجه و ساعت این واقعه را مشاهده می کند.
باورها
ویرایش
صورت فلکی عقرب به دلیل حضور ستارهٔ سرخ قلب العقرب در آن، در افکار پیشینیان خوش یمن نبوده و پدیدهٔ قمر در عقرب در باور تاریخی واقعه ای شوم محسوب می شده است. به همین خاطر، پیشینیان در زمان عبور ماه از میان این صورت فلکی معمولاً از انجام کارهای مهم و اثرگذار پرهیز می کردند. در مقابل، عبور سالانهٔ خورشید از صورت فلکی اسد ( که در ماه مرداد رخ می دهد ) نیک و خوش یمن دانسته می شد.
پدیدهٔ نجومی قمر در عقرب در سنگ نوشته ها و حجاری های باستانی به نمایش درآمده است. شاعران و دانشمندان ایرانی مانند ابوریحان بیرونی، رازی و شرف الدین مسعودی به این واقعهٔ نجومی در آثار خود اشاره کرده اند. [نیازمند منبع]
روش محاسبه روزهای قمر در عقرب
ویرایش
منازل ماه ( خانه ها ) در برج های دوازده گانه ( حمل، ثور، جوزا - سرطان، اسد، سنبله - میزان، عقرب، قوس - جدی، دلو و حوت ) قرار دارند و تقسیم بندی مسیر یک دور گردش کره ماه بر دائرةالبروج می باشد. ماه در هر ماه قمری دو یا سه روز پشت سر هم در برج عقرب قرار می گیرد.
عقرب برج هشتم از دایره البروج است که خورشید سالی یکبار ( آبان ماه ) وارد آن می شود؛ ولی ماه هر ۲۷ روز یکبار از آن می گذرد و به مدت حدود ۲ روز در آن قرار دارد. طبق روایات نقل شده، برخی امور از قبیل مسافرت و ازدواج در هنگام قمر در عقرب مکروه می باشد. برای محاسبه زمان قمر در عقرب می توانید از فرمولی که در کتاب نجوم مقدماتی آورده شده استفاده کنید:
فرض کنید امروز ۲ مهر مصادف با ۱۵ شوال است.
۱ - روزها را یک واحد اضافه کنید ( روز شمسی برابر ۳ و روز قمری برابر ۱۶ )
۲ - روز قمری را در عدد ۱۲٫۲ ضرب کنید و حاصل را با روز شمسی جمع کنید.
۳ - حاصل جمع را بر عدد ۳۰ تقسیم کنید.
۴ - حاصل تقسیم را با عدد برج شمسی ( مهر=۷ ) جمع کنید.
۵ - اگر عدد بدست آمده بیشتر از ۱۲ باشد منهای ۱۲ کنید.
عددی که نهایتاً بدست می آید تعیین کننده موضع ماه در برج های دوازده گانه است. اگر این عدد برابر ۸ باشد نشان دهنده زمان قمر در عقرب است.
شعری مرتبط با این موضوع برای محاسبه ساده تر موضع قمر نقل شده است:[۱]
آنچه از ماه شد مضاعف ( دو برابر ) کن
پنج دیگر فزای بر سر آن
پس به برجی که آفتاب در اوست ( یعنی ماه شمسی که الان در آن هستیم )
بکن آغاز و پنج پنج بر آن
هر کجا منتها شود عددش
جای مه آن بود یقین می دان