قلیون
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
گویش مازنی
پیشنهاد کاربران
می توان به تحلیل تاریخی و ریشه شناسی واژه ی قلیان/قلیون پرداخت. نکات کلیدی به شرح زیر است:
- - -
تحلیل واژه �قلیان� یا�قلیون�
۱. ریشه واژه
شکل های اولیه واژه �قلیان�یا�قلیون� مانند �گلیان� یا �گلیون� در متون پهلوی و فارسی میانه ثبت شده اند. تحول واجی از �گ� به �ق� در فارسی نوین، مشابه تغییرات دیگر در مسیر فارسی میانه به نوین است و نشان دهنده یک تغییر طبیعی واجی است.
... [مشاهده متن کامل]
۲. ارتباط با سانسکریت
تحلیل های تطبیقی به شباهت معنایی و واجی واژه �گلیان� با واژگان سانسکریت مرتبط با دود و گیاهان معطر اشاره می کنند. شواهد متنی مستقیم در منابع سانسکریت محدود است و اغلب استنتاج ها بر اساس مقایسه واجی و معنایی انجام می شود. بنابراین نمی توان با قطعیت گفت که �قلیان� ریشه ای سانسکریتی دارد، اما احتمال تأثیر یا هم ریشه بودن با واژگان هندی/سانسکریتی وجود دارد.
۳. تحول واجی
تبدیل �گ� پهلوی به �ق� در فارسی نوین با الگوهای مشابه در سایر واژه ها هماهنگ است. نمونه ها:
�گرم� → �قرم� ( در برخی لهجه ها و متون تاریخی )
�گذر� → �قَدر� ( در برخی اسناد و متون فارسی میانه )
این تغییر واجی نشان می دهد که تحول �گ� به �ق� در مسیر فارسی میانه به نوین یک فرآیند طبیعی و قابل انتظار است.
- - -
منابع کتابی و تخصصی پیشنهادی
درباره واژه های پهلوی و فارسی میانه
1. D. N. MacKenzie – A Concise Pahlavi Dictionary
بررسی لغات پهلوی و تحولات معنایی و واجی از فارسی میانه تا نوین.
2. Mohammad - Taqi Danesh - Pajouh – Farhang - e Vajehaye Pahlavi
فرهنگ لغات پهلوی با تحلیل تطبیقی واجی و معنایی.
3. Wilhelm Eilers – Pahlavi Texts
متون پهلوی با توضیحات واژگانی و تطبیقی.
4. M. Boyce – Zoroastrian Pahlavi Texts
بررسی لغات دینی پهلوی و ارتباط آن ها با اوستایی.
5. T. G. Chavoshian – Pahlavi and Middle Persian Studies
تحلیل تحولات واجی از فارسی میانه تا فارسی نوین.
درباره سانسکریت
6. Monier Monier - Williams – Sanskrit - English Dictionary
بررسی تطبیقی واجی و معنای واژگان هندی و سانسکریت.
7. Arthur Anthony Macdonell – A Sanskrit Grammar for Students
دستور زبان و ریشه شناسی واژه ها.
8. R. C. Zaehner – Hindu and Zoroastrian Traditions
تحلیل تطبیقی واژه ها و معانی مشترک در متون کهن.
9. V. S. Agrawala – Studies in Sanskrit Lexicography
تطبیق معنایی و ریشه شناسی لغات سانسکریت و ایرانی.
درباره اوستایی و تحولات زبان های ایرانی
10. C. Bartholomae – Altiranisches W�rterbuch
بررسی لغات اوستایی و ریشه های ایرانی باستان.
11. J. Darmesteter – Zend - Avesta
ترجمه و تحلیل لغات اوستایی.
12. G. Garnier – Histoire des langues iraniennes
تحولات واجی و معنایی از فارسی باستان تا نوین.
13. Ahmad Tafazzoli – A History of Iranian Languages
بررسی علمی تحول زبان های ایرانی و ارتباط آن ها با واژه های پهلوی و اوستایی.
- - -
- - -
تحلیل واژه �قلیان� یا�قلیون�
۱. ریشه واژه
شکل های اولیه واژه �قلیان�یا�قلیون� مانند �گلیان� یا �گلیون� در متون پهلوی و فارسی میانه ثبت شده اند. تحول واجی از �گ� به �ق� در فارسی نوین، مشابه تغییرات دیگر در مسیر فارسی میانه به نوین است و نشان دهنده یک تغییر طبیعی واجی است.
... [مشاهده متن کامل]
۲. ارتباط با سانسکریت
تحلیل های تطبیقی به شباهت معنایی و واجی واژه �گلیان� با واژگان سانسکریت مرتبط با دود و گیاهان معطر اشاره می کنند. شواهد متنی مستقیم در منابع سانسکریت محدود است و اغلب استنتاج ها بر اساس مقایسه واجی و معنایی انجام می شود. بنابراین نمی توان با قطعیت گفت که �قلیان� ریشه ای سانسکریتی دارد، اما احتمال تأثیر یا هم ریشه بودن با واژگان هندی/سانسکریتی وجود دارد.
۳. تحول واجی
تبدیل �گ� پهلوی به �ق� در فارسی نوین با الگوهای مشابه در سایر واژه ها هماهنگ است. نمونه ها:
�گرم� → �قرم� ( در برخی لهجه ها و متون تاریخی )
�گذر� → �قَدر� ( در برخی اسناد و متون فارسی میانه )
این تغییر واجی نشان می دهد که تحول �گ� به �ق� در مسیر فارسی میانه به نوین یک فرآیند طبیعی و قابل انتظار است.
- - -
منابع کتابی و تخصصی پیشنهادی
درباره واژه های پهلوی و فارسی میانه
بررسی لغات پهلوی و تحولات معنایی و واجی از فارسی میانه تا نوین.
فرهنگ لغات پهلوی با تحلیل تطبیقی واجی و معنایی.
متون پهلوی با توضیحات واژگانی و تطبیقی.
بررسی لغات دینی پهلوی و ارتباط آن ها با اوستایی.
تحلیل تحولات واجی از فارسی میانه تا فارسی نوین.
درباره سانسکریت
بررسی تطبیقی واجی و معنای واژگان هندی و سانسکریت.
دستور زبان و ریشه شناسی واژه ها.
تحلیل تطبیقی واژه ها و معانی مشترک در متون کهن.
تطبیق معنایی و ریشه شناسی لغات سانسکریت و ایرانی.
درباره اوستایی و تحولات زبان های ایرانی
بررسی لغات اوستایی و ریشه های ایرانی باستان.
ترجمه و تحلیل لغات اوستایی.
تحولات واجی و معنایی از فارسی باستان تا نوین.
بررسی علمی تحول زبان های ایرانی و ارتباط آن ها با واژه های پهلوی و اوستایی.
- - -