قلم کلاقه ( به انگلیسی: Canting ) یا تجانتینگ ( به انگلیسی: Tjanting ) ابزاری شبیه قلم است که برای اعمال موم داغ مایع در فرایند ساخت چاپ کلاقه ای یا باتیک در اندونزی ( به طور دقیق تر باتیک نوشتاری ) ، بویژه در جزیرهٔ جاوه استفاده می شود. قلم تجانتینگ سنتی شامل مخزن موم مسی با دهانهٔ لوله ای سوزنی و دسته ای از جنس بامبو است. مخزن قلم سنتی از موادی چون مس، برنز، روی یا آهن ساخته می شد، اما در نسخه های امروزی ممکن است از تفلون استفاده کنند. [ ۱] [ ۲] [ ۳] [ ۴] [ ۵]
نام انگلیسی کَنتینگ ( Canting ) از کلمهٔ جاوه ای ꦕꦤ꧀ꦛꦶꦁ ( آی پی اِی: t͡ʃɑnʈɪŋ ) گرفته شده است که به معنای ابزار کوچک جمع آوری است. [ ۶] [ ۷]
در این مقاله نیز انتخاب نام کلاقه به واسطهٔ استفادهٔ خاص این ابزار و مشابهت آن با تکنیک چاپ کلاقه ای بومی ایران بوده است.
قلم کلاقه شامل موارد زیر است:
نیامپلانگ: مخزن یا ظرف موم مایع گرد، ساخته شده از مس.
کیوکوک: لوله یا دهانه مسی کوچکی که به ظرف مسی متصل می شود، جایی است که موم مایع از آن روان می شود تا روی پارچه اعمال شود.
گاگانگ: دستگیره یا نگهدارندهٔ چوبی که معمولاً از بامبو یا چوب ساخته می شود.
اندازهٔ قلم کلاقه ممکن است با توجه به اندازهٔ نقاط یا ضخامت خطوط مورد نظر برای اعمال روی پارچه تغییر کند. یک صنعتگر چاپ باتیک از قلم کلاقه به روشی مشابه طراحی با قلم معمولی استفاده می کند.
ابتدا پارچه باید شسته شود، خیس شود و با یک پتک بزرگ کوبیده شود. موم داغ و مایع از تابهٔ کوچک ( ووک ) که روی اجاق گاز کوچک گرم می شود برداشته می شود. صنعتگر باتیک گاهی در نوک دهانهٔ قلم کلاقه می دمد تا موم مایع روان جریان داشته باشد و از گرفتگی جلوگیری کند، سپس با کمک خطوط یا نقطات نقوشی را روی پارچه می کشند و بدینوسیله موم مایع را روی پارچه اعمال می کنند. معمولاً از الگوها و تصاویری که قبلاً با استفاده از مداد بر روی پارچه کشیده شده بود، استفاده می کنند. [ ۸] پس از این که با موم داغ به نام مالام و با استفاده از قلم کلاقه، الگویی ترسیم شد ( موم به عنوان یک مادهٔ مقاوم در برابر رنگ عمل می کند ) ، پارچه را در حمام رنگ حاوی اولین رنگ فرو می برند. پس از خشک شدن پارچه، موم را با تراشیدن یا جوشاندن پارچه از بین می برند. این فرایند به تعداد رنگ مورد نظر تکرار می شود. برای قسمت های بزرگ تری از پارچه که نیاز به پوشاندن دارند، موم با استفاده از ابزاری به نام تونیوک نمبوکی/موپوکی اعمال می شود. [ ۹]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفنام انگلیسی کَنتینگ ( Canting ) از کلمهٔ جاوه ای ꦕꦤ꧀ꦛꦶꦁ ( آی پی اِی: t͡ʃɑnʈɪŋ ) گرفته شده است که به معنای ابزار کوچک جمع آوری است. [ ۶] [ ۷]
در این مقاله نیز انتخاب نام کلاقه به واسطهٔ استفادهٔ خاص این ابزار و مشابهت آن با تکنیک چاپ کلاقه ای بومی ایران بوده است.
قلم کلاقه شامل موارد زیر است:
نیامپلانگ: مخزن یا ظرف موم مایع گرد، ساخته شده از مس.
کیوکوک: لوله یا دهانه مسی کوچکی که به ظرف مسی متصل می شود، جایی است که موم مایع از آن روان می شود تا روی پارچه اعمال شود.
گاگانگ: دستگیره یا نگهدارندهٔ چوبی که معمولاً از بامبو یا چوب ساخته می شود.
اندازهٔ قلم کلاقه ممکن است با توجه به اندازهٔ نقاط یا ضخامت خطوط مورد نظر برای اعمال روی پارچه تغییر کند. یک صنعتگر چاپ باتیک از قلم کلاقه به روشی مشابه طراحی با قلم معمولی استفاده می کند.
ابتدا پارچه باید شسته شود، خیس شود و با یک پتک بزرگ کوبیده شود. موم داغ و مایع از تابهٔ کوچک ( ووک ) که روی اجاق گاز کوچک گرم می شود برداشته می شود. صنعتگر باتیک گاهی در نوک دهانهٔ قلم کلاقه می دمد تا موم مایع روان جریان داشته باشد و از گرفتگی جلوگیری کند، سپس با کمک خطوط یا نقطات نقوشی را روی پارچه می کشند و بدینوسیله موم مایع را روی پارچه اعمال می کنند. معمولاً از الگوها و تصاویری که قبلاً با استفاده از مداد بر روی پارچه کشیده شده بود، استفاده می کنند. [ ۸] پس از این که با موم داغ به نام مالام و با استفاده از قلم کلاقه، الگویی ترسیم شد ( موم به عنوان یک مادهٔ مقاوم در برابر رنگ عمل می کند ) ، پارچه را در حمام رنگ حاوی اولین رنگ فرو می برند. پس از خشک شدن پارچه، موم را با تراشیدن یا جوشاندن پارچه از بین می برند. این فرایند به تعداد رنگ مورد نظر تکرار می شود. برای قسمت های بزرگ تری از پارچه که نیاز به پوشاندن دارند، موم با استفاده از ابزاری به نام تونیوک نمبوکی/موپوکی اعمال می شود. [ ۹]
wiki: قلم کلاقه