قلعه بندر

قلعه بندر (بندرعباس). بنایی قدیمی در بندرعباس که احتمالاً در دورۀ اشغال این شهر توسط هلندی ها در قرن ۱۷م، به عنوان کارخانۀ تولید اسلحه و مهمات احداث شد. ساختمان آن از سه طبقه و یک حیاط تشکیل شده است. در طبقۀ سوم آن بنای چوبی هشت ضلعی مشهور به کلاه فرنگی با یک برج دیده بانیِ مخروطی شکل وجود دارد. پس از تخلیه بندرعباس مدت ها محل سکونت بود و در ۱۳۱۸ق به ادارۀ گمرک واگذار شد.

قلعه بندر (شیراز). در یک میلی شمال شرقی شیراز در مجاورت باغ دلگشا. در اصل پهندز یا پهندر بوده و رفته رفته به بندر تبدیل شده است. در منابع، معرب آن، فهندز و قهندز ثبت شده است. به صورت شه موبذ نیز ضبط شده است. حجاری هایی شبیه به حجاری های بناهای مرودشت دارد و در منابع قرن ۴ق از آن به عنوان آتشکده یاد شده است. آن را از ساخته های شاپور ذوالاکتاف می دانند و تا دورۀ مشروطیت به سبب مشرف بودن بر شهر، از قلعه های مهم شیراز بود. تیمور لنگ در یورش اول خود به ایران، در قلعه بندر اقامت داشت. در بعضی از منابع از آن به عنوان خزانۀ پادشاهان و در نوشته های سپاهان اروپایی به عنوان صومعۀ درویشان یاد شده است. در نزدیکی آن آثار یک قلعۀ ویرانه از دورۀ صفوی به چشم می خورد. در وسط قلعه چاهی عمیق به محیط پانزده متر و عمق بیش از ۱۰۰ متر معروف به چاه دختر و چاه دیگری با نام چاه قلعه بندر وجود دارد. نوشته اند که زنان زناکار را در این چاه می انداخته اند.