[ویکی نور] «ابوالعز قلانسی، محمد بن حسین بن علی بن بُندار» (435 شوال 521ق / 1044 - اکتبر 1127م)، مقری نامدار واسط و مؤلف آثاری در قرائت بوده است. وی درعلوم مختلف چون قرائت و فقه دست داشت.
ابوالعز، قرائت را نزد ابوعلی غلام هراس و ابوالقاسم هذلی فراگرفت. وی همچنین از ابوالحسن ابن مخلد، ابوالحسین ابن نقور، عبدالله بن محمد صریفینی، ابوجعفر ابن مسلمه و حسن بن احمد غندجانی حدیث شنید و نزد ابواسحاق شیرازی نیز فقه آموخت.
ابوالعز که احتمالاً قسمت عمده عمرش را در واسط گذراند، در 461ق، در سفر به بغداد به قریه اوانا رفت و قرائت عاصم را نزد ابوالفوارس محمد بن عباس اوانی فراگرفت. او یکی از مشایخ بزرگ در علوم قرآنی بود و در آشنایی به علل، غوامض و طرق قرائت تسلط وافر داشت؛ چنان که عمادالدین کاتب، وی را در قرائت یگانه زمان خویش می خواند و ابن اثیر با طرح وجود مجددی در هر سده، او را در این علم مجدد قرن خود می داند.
ابوالعز، مدت ها مصدر اقراء در واسط بود و طالبان جهت فراگیری دانش از اقصی نقاط نزد او می آمدند. در میان شاگردان وی به نام بزرگانی چون ابوالعلاء همدانی، سبط خیاط، ابوالکرم شهرزوری، ابوبکر عبدالله بن منصور باقلانی و علی بن عساکر بطایحی برمی خوریم. معروف است که ابوالعز در قبال آموزش قرائت، از طالبان اجرت طلب می کرد و ازاین رو برخی از وی دوری کرده، به درسش حاضر نمی شدند؛ چنان که ابوجعفر ابن قاص که برای یادگیری نزد او رفته بود، به همین سبب از شاگردی وی چشم پوشید.
چنان که گذشت ابوالعز در حدیث نیز دست داشت و خمیس حوزی تبحر وی را در نقل و فهم حدیث ستوده و ابن نقطه او را ثقه دانسته است. در مورد مذهب ابوالعز، گرچه سبکی، او را در شمار شافعیان آورده، ولی عبدالوهاب انماطی به او نسبت رفض داده است، اما سمعانی با تمسک به ابیاتی از خود وی که در مدح و فضیلت شیخین و عثمان است، این نسبت را مردود شمرده است. شاید بتوان گفت که ابیات مزبور از روی تقیه گفته شده است.
1. إرشاد المبتدی و تذکرة المنتهی (کتابی است مختصر در قرائات ده گانه که ابن جزری اسانید آن را عالی دانسته است)؛
ابوالعز، قرائت را نزد ابوعلی غلام هراس و ابوالقاسم هذلی فراگرفت. وی همچنین از ابوالحسن ابن مخلد، ابوالحسین ابن نقور، عبدالله بن محمد صریفینی، ابوجعفر ابن مسلمه و حسن بن احمد غندجانی حدیث شنید و نزد ابواسحاق شیرازی نیز فقه آموخت.
ابوالعز که احتمالاً قسمت عمده عمرش را در واسط گذراند، در 461ق، در سفر به بغداد به قریه اوانا رفت و قرائت عاصم را نزد ابوالفوارس محمد بن عباس اوانی فراگرفت. او یکی از مشایخ بزرگ در علوم قرآنی بود و در آشنایی به علل، غوامض و طرق قرائت تسلط وافر داشت؛ چنان که عمادالدین کاتب، وی را در قرائت یگانه زمان خویش می خواند و ابن اثیر با طرح وجود مجددی در هر سده، او را در این علم مجدد قرن خود می داند.
ابوالعز، مدت ها مصدر اقراء در واسط بود و طالبان جهت فراگیری دانش از اقصی نقاط نزد او می آمدند. در میان شاگردان وی به نام بزرگانی چون ابوالعلاء همدانی، سبط خیاط، ابوالکرم شهرزوری، ابوبکر عبدالله بن منصور باقلانی و علی بن عساکر بطایحی برمی خوریم. معروف است که ابوالعز در قبال آموزش قرائت، از طالبان اجرت طلب می کرد و ازاین رو برخی از وی دوری کرده، به درسش حاضر نمی شدند؛ چنان که ابوجعفر ابن قاص که برای یادگیری نزد او رفته بود، به همین سبب از شاگردی وی چشم پوشید.
چنان که گذشت ابوالعز در حدیث نیز دست داشت و خمیس حوزی تبحر وی را در نقل و فهم حدیث ستوده و ابن نقطه او را ثقه دانسته است. در مورد مذهب ابوالعز، گرچه سبکی، او را در شمار شافعیان آورده، ولی عبدالوهاب انماطی به او نسبت رفض داده است، اما سمعانی با تمسک به ابیاتی از خود وی که در مدح و فضیلت شیخین و عثمان است، این نسبت را مردود شمرده است. شاید بتوان گفت که ابیات مزبور از روی تقیه گفته شده است.
1. إرشاد المبتدی و تذکرة المنتهی (کتابی است مختصر در قرائات ده گانه که ابن جزری اسانید آن را عالی دانسته است)؛
wikinoor: قلانسی،_محمد_بن_حسین