قفل کشندی ( به انگلیسی: Tidal locking ) یا قفل گرانشی ( به انگلیسی: gravitational locking ) زمانی پیش می آید که در اثر شیب نیروی کشندی، یک کره یا جرم آسمانی همیشه به سوی کره یا جرم آسمانی دیگری رو کرده باشد. آشناترین نمونهٔ این پدیده همبستگی جزر و مدی کنونی ماه نسبت به زمین است. چنین گردشی را گردش هماهنگ ( به انگلیسی: synchronous rotation ) می گویند.
جرم آسمانی درگیر در این قفل برای هر بار گشتن به گرد محور خود ناچار به پیمودن یک دور کامل ( در نمونهٔ نسبتی ۱ به ۱ ) گرداگرد سیاره یا جرم همتا دراین وابستگی است.
در منظومهٔ شمسی پدیدهٔ قفل جزر و مدی جریان نادری نیست. نشان داده شده که بسیاری از قمرهای مشتری، کیوان، اورانوس و نپتون هم در این وابستگی گرفتارند و گمان بر این است که بسیاری دیگر هم در رابطه با سیارهٔ مادر در شرایط قفل جزر و مدی باشند.
در آغاز بیشتر این جرم سبک تر است که گرفتار و ناچار به پیروی از جرم سنگین تر می شود. با گذشت زمان هر دو در این تنش به یک دیگر وابسته می شوند. نزدیکی بیشتر و تفاوت جرمی کمتر میان این دو، این زمان را کوتاه تر می کند و نیز؛ دوری بیشتر و تفاوت جرمی بالاتر، زمان کامل شدن این وابستگی را درازتر خواهد کرد.
اخترشناسان بر این باورند که ستاره های دوتایی نزدیک به هم نیز پدیدهٔ گردش هماهنگ را نسبت به یک دیگر تجربه می کنند.
قفل کشندی باعث می شود که در عطارد و زهره، طول روز از طول سال بیشتر باشد. [ ۱]
چرخش ماه و تناوب های مداری زمین به صورت جزر و مدی با یکدیگر قفل می شوند، بنابراین همیشه همان نیمکره ماه دیده می شود. سمت پنهان ماه نخستین بار در سال ۱۹۵۹ توسط کاوشگر لونا ۳ شوروی عکس برداری شد. [ ۲]
وقتی زمین از ماه رصد می شود، به نظر نمی رسد که زمین در آسمان حرکت کند. در همان مکان باقی می ماند در حالی که تقریباً تمام سطح خود را در حین چرخش بر محور خود نشان می دهد. [ ۳]
علیرغم اینکه دوره های چرخشی و مداری ماه دقیقاً قفل شده اند، ممکن است حدود ۵۹ درصد از سطح ماه با مشاهده های مکرر از زمین به دلیل پدیده های رخ گردی و اختلاف منظر مشاهده شود. رخ گردی در درجه اول به دلیل تغییر سرعت مداری ماه به دلیل خروج از مرکز مدار آن ایجاد می شود: این اجازه می دهد تا حدود ۶ درجه بیشتر در امتداد محیط آن از زمین دیده شود. اختلاف منظر یک اثر هندسی است: در سطح زمین، ناظران از خطی که از طریق مراکز زمین و ماه می گذرد، منحرف می شوند، این حدود °۱ اختلاف در سطح ماه است که می تواند در اطراف ماه هنگام مقایسه مشاهده های انجام شده در طول طلوع و غروب ماه دیده شود. [ ۴]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفجرم آسمانی درگیر در این قفل برای هر بار گشتن به گرد محور خود ناچار به پیمودن یک دور کامل ( در نمونهٔ نسبتی ۱ به ۱ ) گرداگرد سیاره یا جرم همتا دراین وابستگی است.
در منظومهٔ شمسی پدیدهٔ قفل جزر و مدی جریان نادری نیست. نشان داده شده که بسیاری از قمرهای مشتری، کیوان، اورانوس و نپتون هم در این وابستگی گرفتارند و گمان بر این است که بسیاری دیگر هم در رابطه با سیارهٔ مادر در شرایط قفل جزر و مدی باشند.
در آغاز بیشتر این جرم سبک تر است که گرفتار و ناچار به پیروی از جرم سنگین تر می شود. با گذشت زمان هر دو در این تنش به یک دیگر وابسته می شوند. نزدیکی بیشتر و تفاوت جرمی کمتر میان این دو، این زمان را کوتاه تر می کند و نیز؛ دوری بیشتر و تفاوت جرمی بالاتر، زمان کامل شدن این وابستگی را درازتر خواهد کرد.
اخترشناسان بر این باورند که ستاره های دوتایی نزدیک به هم نیز پدیدهٔ گردش هماهنگ را نسبت به یک دیگر تجربه می کنند.
قفل کشندی باعث می شود که در عطارد و زهره، طول روز از طول سال بیشتر باشد. [ ۱]
چرخش ماه و تناوب های مداری زمین به صورت جزر و مدی با یکدیگر قفل می شوند، بنابراین همیشه همان نیمکره ماه دیده می شود. سمت پنهان ماه نخستین بار در سال ۱۹۵۹ توسط کاوشگر لونا ۳ شوروی عکس برداری شد. [ ۲]
وقتی زمین از ماه رصد می شود، به نظر نمی رسد که زمین در آسمان حرکت کند. در همان مکان باقی می ماند در حالی که تقریباً تمام سطح خود را در حین چرخش بر محور خود نشان می دهد. [ ۳]
علیرغم اینکه دوره های چرخشی و مداری ماه دقیقاً قفل شده اند، ممکن است حدود ۵۹ درصد از سطح ماه با مشاهده های مکرر از زمین به دلیل پدیده های رخ گردی و اختلاف منظر مشاهده شود. رخ گردی در درجه اول به دلیل تغییر سرعت مداری ماه به دلیل خروج از مرکز مدار آن ایجاد می شود: این اجازه می دهد تا حدود ۶ درجه بیشتر در امتداد محیط آن از زمین دیده شود. اختلاف منظر یک اثر هندسی است: در سطح زمین، ناظران از خطی که از طریق مراکز زمین و ماه می گذرد، منحرف می شوند، این حدود °۱ اختلاف در سطح ماه است که می تواند در اطراف ماه هنگام مقایسه مشاهده های انجام شده در طول طلوع و غروب ماه دیده شود. [ ۴]
wiki: قفل کشندی