قطعیه

قَطْعیّه
نام یکی از فرقه های شیعه. بعد از شهادت حضرت موسی بن جعفر (ع) (۱۸۳ق)، گروهی از یاران آن حضرت و وکلای ایشان در نقاط مختلف به این نظریه گراییدند که امام زنده است جز آن که از نظرها پنهان گردیده و به زودی به عنوان قائم آل محمد (ص) ظاهر شده و حکومت عدل اسلامی را پایه گذاری خواهد فرمود. در آغاز که گفته می شد امام در فاصلۀ ۸ماه ظاهر خواهد شد، به نظر می رسد گروه پس از این، عقیدۀ خود را عوض نکرده و هیچ کس را به عنوان جانشین آن حضرت نپذیرفتند در جامعۀ شیعه با نام «واقفه» شناخته شده و بعدها از طرف مخالفان خود «ممطوره» (باران زده) خوانده شدند و دانشمندان و محدثان از میان آنان برخاستند. پیروان این مذهب حداقل تا اواسط قرن ۶ وجود داشته اند. با توجه به این که امام هفتم در زندان درگذشته و هیچ یک از شیعیان آن حضرت در موقع شهادت ایشان حضور نداشت که بر رحلت ایشان شهادت دهد، طبیعی بود که بسیاری نتوانند بپذیرند که آن حضرت درگذشته است. با وجود این، در گذشتِ زمان، بیشتر شیعیان فرزند ارشد ایشان، حضرت رضا (ع) را به عنوان امام و جانشین ایشان پذیرفتند. این گروه از شیعیان با نام «قطعیه» شناخته شدند. گفته شده که وجه این تسمیه آن است که اینان به رحلت حضرت موسی بن جعفر (ع) (یا بر امامت حضرت رضا (ع)) قاطع شدند.