قضیه سالبه به انتفای موضوع

[ویکی فقه] قضیه سالبه به انتفای موضوع، به معنای قضیه دالّ بر سلب محمول از موضوع به دلیل عدم تحقق موضوع است.
در قضیه سالبه وجود موضوع شرط نیست، یعنی صدق آن متوقف بر وجود موضوع نیست بلکه ممکن است موضوع آن موجود بوده ولی متصف به محمول مورد نظر نباشد، و یا اینکه موضوع اصلاً موجود نباشد که در این صورت به طریق اولی متصف به آن محمول نخواهد بود زیرا از معدوم می توان هر چیزی را سلب کرد. مثلاً در قضیه سالبه "زید بینا نیست"، ممکن است زید وجود داشته باشد و بینا نباشد، یا اصلاً زید موجود نباشد که البته بینا هم نخواهد بود. بنابراین سلب چیزی از موضوع، مستلزم وجود موضوع نیست. مانند: "عنقا شاخ ندارد"، "غول موجب ترس نیست" و "چشم زخم خطر ناک نیست". این قبیل قضایا را که سلب محمول از موضوع به دلیل معدوم بودن موضوع است، "سالبه به انتفای موضوع" می گویند. و در مقابل، قضایایی را که موضوع آنها تحقق عینی دارد و سالبه بودن آنها به دلیل عدم اتصاف موضوع، به محمولِ مذکور است، "سالبه به انتفای محمول" می گویند، مانند قضیه: "حسین نویسنده نیست" در جایی که حسین موجود است اما متصف به وصف نویسندگی نیست.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری.• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• مظفر، محمدرضا، المنطق.
۱. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۸.
...