[ویکی نور] محمد قزوینی در سال 1294ق در تهران، در خانواده ای فرهنگ دوست، به دنیا آمد.
وی صرف، نحو، فقه، کلام و حکمت را نخست نزد پدر و سپس نزد استادان دیگر مانند شیخ فضل الله نوری و میرزا حسن آشتیانی و ملا محمد آملی تحصیل کرد. او از محضر ادیب پیشاوری و شیخ هادی نجم آبادی نیز برخوردار شد. در مدرسه معیرالملک حجره ای گرفت و طلبه شد. زیر نظر شمس العلما در علوم اسلامی، هیئت، ریاضی، تاریخ، تاریخ ادب، رجال، عروض و قافیه متبحر شد. بعد در مدرسه آلیانس تهران به فراگیری زبان فرانسه پرداخت. همچنین به آموزش عربی به دوستان و آشنایان جوان خود پرداخت. محمدعلی فروغی و برادرش ابوالحسن فروغی از او عربی آموختند و خود به دیگر معلومات او، از جمله در زبان فرانسه، افزودند. پدر فروغی ها، یعنی میرزا محمدحسین فروغی، او را به همکاری در روزنامه تربیت تشویق کرد و او را با روش کار و تحقیق ادبی و تاریخی اروپائیان آشنا ساخت. به زودی شهرتی در زمینه های مختلف ادبی پیدا کرد و به خصوص در نحو عربی چهره ای شاخص شد. در تألیف بخش تاریخ اسلام در کتاب تاریخ مفصل ایران که کتاب درسی مدارس بود، شرکت داشت.
سید احمد ادیب پیشاوری، شمس العلما شیخ محمدمهدی قزوینی، عبدالرب آبادی، میرزا محمد حسین خان اصفهانی (متخلص به فروغی و ملقب به ذکاءالملک) نیز از اساتید وی بوده اند.
وی در سن 26 سالگی، در سال 1283ش به دعوت برادر خود که آن زمان در لندن بود، به اروپا رفت. در لندن، پس از آشنا شدن به طرز کار خاورشناسان، به دعوت پرفسور ادوارد براون و امنای اوقاف گیب، دست به کار تصحیح و انتشار تاریخ جهانگشای جوینی زد؛ چون بهترین نسخ آن کتاب در کتابخانه ملی پاریس بود. پس از دو سال اقامت در لندن، در ماه ربیع الثانی 1324 به پاریس رفت؛ و از آن تاریخ تا سال 1333ق همیشه در پایتخت فرانسه مقیم بود؛ او در این مدت، به نشر جلد اول تاریخ جهانگشای جوینی و آماده کردن جلد دوم آن برای چاپ توفیق یافت و ضمناً چند مقاله و رساله درباره ادبیات و تاریخ ایران نوشت و دو سه متن از متون قدیمه فارسی را تصحیح کرد. قزوینی یک سال پس از جنگ جهانی اول، به دعوت سیدحسن تقی زاده، که در برلین سرپرستی کمیته ایرانی آلمان را داشت و در آن جا روزنامه کاوه را منتشر می ساخت، به همراهی حسینقلی خان نواب که به سمت سفیر ایران در آلمان انتخاب شده بود، به آلمان رفت و در 18 ذی الحجه 1333 (27 اکتبر 1915) به برلین رسید و تا چندی پس از پایان جنگ در آن شهر ماند. بعد از خاتمه جنگ در روز 13 دی 1298 (4 ژانویه 1920)، به دعوت میرزا محمدعلی خان فروغی به پاریس برگشت و تصحیح کتبی را که نیمه کاره مانده بود، ازسرگرفت. در این زمان، از سوی وزارت فرهنگ، مبلغی در اختیار او گذاشته شد که از بعضی نسخ خطی نفیس عکسبرداری نموده و به ایران ارسال دارد؛ او جمعاً 16 کتاب عکس گرفت و با مقدمه هایی به ایران فرستاد. قزوینی در سال 1318، به علت جنگ جهانی دوم و مشکلاتی که خارجیان مقیم در اروپا گریبان گیر آن شدند، فرانسه را ترک کرد و بعد از سی و شش سال غربت، در مهرماه آن سال، برای اقامت دایم به ایران بازگشت. در ایران نیز اوقات قزوینی پیوسته مصروف مطالعه، تحقیق و تصحیح متون قدیمه بود.
وی در سفر دوم خود به پاریس، با یک خانم ایتالیایی ازدواج نمود، که حاصل آن یک دختر بود که برای او به یادگار ماند.
ایشان برای کتابخانه شخصی خود که اکنون در دانشکده ادبیات تهران محفوظ است، برای خود، فهرستی تهیه کرده و برای همه کتاب های چاپی و خطی، به شیوه دقیق کتابداری، اطلاعات لازم را نوشته است که شامل چهار جلد فهرست می گردد.
وی صرف، نحو، فقه، کلام و حکمت را نخست نزد پدر و سپس نزد استادان دیگر مانند شیخ فضل الله نوری و میرزا حسن آشتیانی و ملا محمد آملی تحصیل کرد. او از محضر ادیب پیشاوری و شیخ هادی نجم آبادی نیز برخوردار شد. در مدرسه معیرالملک حجره ای گرفت و طلبه شد. زیر نظر شمس العلما در علوم اسلامی، هیئت، ریاضی، تاریخ، تاریخ ادب، رجال، عروض و قافیه متبحر شد. بعد در مدرسه آلیانس تهران به فراگیری زبان فرانسه پرداخت. همچنین به آموزش عربی به دوستان و آشنایان جوان خود پرداخت. محمدعلی فروغی و برادرش ابوالحسن فروغی از او عربی آموختند و خود به دیگر معلومات او، از جمله در زبان فرانسه، افزودند. پدر فروغی ها، یعنی میرزا محمدحسین فروغی، او را به همکاری در روزنامه تربیت تشویق کرد و او را با روش کار و تحقیق ادبی و تاریخی اروپائیان آشنا ساخت. به زودی شهرتی در زمینه های مختلف ادبی پیدا کرد و به خصوص در نحو عربی چهره ای شاخص شد. در تألیف بخش تاریخ اسلام در کتاب تاریخ مفصل ایران که کتاب درسی مدارس بود، شرکت داشت.
سید احمد ادیب پیشاوری، شمس العلما شیخ محمدمهدی قزوینی، عبدالرب آبادی، میرزا محمد حسین خان اصفهانی (متخلص به فروغی و ملقب به ذکاءالملک) نیز از اساتید وی بوده اند.
وی در سن 26 سالگی، در سال 1283ش به دعوت برادر خود که آن زمان در لندن بود، به اروپا رفت. در لندن، پس از آشنا شدن به طرز کار خاورشناسان، به دعوت پرفسور ادوارد براون و امنای اوقاف گیب، دست به کار تصحیح و انتشار تاریخ جهانگشای جوینی زد؛ چون بهترین نسخ آن کتاب در کتابخانه ملی پاریس بود. پس از دو سال اقامت در لندن، در ماه ربیع الثانی 1324 به پاریس رفت؛ و از آن تاریخ تا سال 1333ق همیشه در پایتخت فرانسه مقیم بود؛ او در این مدت، به نشر جلد اول تاریخ جهانگشای جوینی و آماده کردن جلد دوم آن برای چاپ توفیق یافت و ضمناً چند مقاله و رساله درباره ادبیات و تاریخ ایران نوشت و دو سه متن از متون قدیمه فارسی را تصحیح کرد. قزوینی یک سال پس از جنگ جهانی اول، به دعوت سیدحسن تقی زاده، که در برلین سرپرستی کمیته ایرانی آلمان را داشت و در آن جا روزنامه کاوه را منتشر می ساخت، به همراهی حسینقلی خان نواب که به سمت سفیر ایران در آلمان انتخاب شده بود، به آلمان رفت و در 18 ذی الحجه 1333 (27 اکتبر 1915) به برلین رسید و تا چندی پس از پایان جنگ در آن شهر ماند. بعد از خاتمه جنگ در روز 13 دی 1298 (4 ژانویه 1920)، به دعوت میرزا محمدعلی خان فروغی به پاریس برگشت و تصحیح کتبی را که نیمه کاره مانده بود، ازسرگرفت. در این زمان، از سوی وزارت فرهنگ، مبلغی در اختیار او گذاشته شد که از بعضی نسخ خطی نفیس عکسبرداری نموده و به ایران ارسال دارد؛ او جمعاً 16 کتاب عکس گرفت و با مقدمه هایی به ایران فرستاد. قزوینی در سال 1318، به علت جنگ جهانی دوم و مشکلاتی که خارجیان مقیم در اروپا گریبان گیر آن شدند، فرانسه را ترک کرد و بعد از سی و شش سال غربت، در مهرماه آن سال، برای اقامت دایم به ایران بازگشت. در ایران نیز اوقات قزوینی پیوسته مصروف مطالعه، تحقیق و تصحیح متون قدیمه بود.
وی در سفر دوم خود به پاریس، با یک خانم ایتالیایی ازدواج نمود، که حاصل آن یک دختر بود که برای او به یادگار ماند.
ایشان برای کتابخانه شخصی خود که اکنون در دانشکده ادبیات تهران محفوظ است، برای خود، فهرستی تهیه کرده و برای همه کتاب های چاپی و خطی، به شیوه دقیق کتابداری، اطلاعات لازم را نوشته است که شامل چهار جلد فهرست می گردد.
wikinoor: قزوینی،_محمد